Pedagogisch voetbalklimaat

Naast rekening houden met Autonomie, Binding en Competentie, dient er sprake te zijn van een pedagogisch voetbalklimaat om de ontwikkelgesprekken (eventueel als onderdeel van het grotere plan POP) veilig en efficiënt en met het gewenste effect te kunnen inrichten. De KNVB heeft de volgende centrale doelstelling: Het creëren van een plezierig en ontwikkelingsgericht sportklimaat, waarbinnen het kind centraal staat.

Autonomie, binding en competentie Om een pedagogische verbeterslag te maken, is het cruciaal dat tegemoet wordt gekomen aan de universele psychologische basisbehoeften van ieder kind. Als aan de drie behoeften basisbehoeften autonomie, binding en competentie (ABC) wordt voldaan, leidt dit tot intrinsieke motivatie.

A-B-C methodiek

Autonomie

Door in te spelen op autonomie kun je eigenaarschap creëren bij jeugdspelers. Een aantal zaken is daarbij van belang.

Een individueel ontwikkelgesprek is geen beoordeling. De eventuele formulieren die je hierbij gebruikt, zijn geen beoordelingsformulier. Er wordt dus geen rapport opgesteld door een trainer, dat doorgenomen wordt met de jeugdspeler. In een persoonlijk ontwikkelgesprek krijgt de speler zelf de kans om zijn/haar leerpunten te formuleren en/of samen met de trainer te bepalen hoe en wanneer hij/zij hieraan wil werken, en welke begeleiding van de trainer hierbij gewenst is. Een jeugdspeler krijgt zo meer grip op het eigen ontwikkelproces.

Je helpt jeugdspelers doormiddel van reflecteren van onbewust naar bewust leren voetballen. Door reflecteren kan je samen nieuwe doelen formuleren. Daarbij gaat het niet alleen om wat er niet goed ging, maar juist ook over waarin een jeugdspeler zich onderscheidt. Door hier bewustwording over te creëren kan een jeugdspeler werken aan zijn/haar uitdagende punten maar ook aan zijn/haar onderscheidend vermogen, waardoor deze (nog) beter benut kunnen worden. 

Doordat je jeugdspelers helpt inzicht te krijgen in hun eigen ontwikkeling, gaan zij het leuker vinden om te leren. Dat leidt tot meer inzet, wat het tempo van het leren/de ontwikkeling ten goede komt.

Ook help je jeugdspelers om meer inzicht te krijgen in hun kwaliteiten waardoor zij hun specifieke kwaliteiten beter kunnen benutten en de algemene kwaliteiten kunnen verhogen.

Waarom is reflecteren belangrijk in het leerproces? Het leerproces van een speler kent een aantal fasen. Persoonlijke ontwikkelgesprekken kunnen een belangrijke rol spelen in de fasen reflecteren en informeren in het ontwikkelproces van een jeugdspeler.

Binding

We zeggen ook wel “zonder relatie geen prestatie”. Iedereen kan zich nog die ene trainer herinneren die echt aandacht voor je had, die oprecht geïnteresseerd was in jou als mens en voetballer, die stimuleerde om een betere voetballer te worden en die hielp om wedstrijden te winnen. Onder deze trainers is het teamgevoel vaak uitstekend en hebben jeugdspelers aandacht en begrip voor elkaar. De trainer geeft immers het goede voorbeeld. Een individueel ontwikkelgesprek kan je meer inzicht geven in het persoonlijk welbevinden van een jeugdspeler, waardoor je hier beter op kan inspelen. Het helpt je om een vertrouwensband te creëren en/of te verbeteren​ met jeugdspelers. Vertrouwen is echter ook een voorwaarde: een individueel ontwikkelgesprek is nooit effectief als een jeugdspeler wantrouwen voelt of als er een gebrek is aan verbinding.

Niet alleen de dingen die op de voetbalvereniging gebeuren hebben invloed op het welbevinden van een jeugdspeler, maar ook zaken daarbuiten. Het is altijd belangrijk om hier oog voor te hebben. Een individueel ontwikkelgesprek kan hierbij een hulpmiddel zijn. Hieronder volgt een aantal tips om binding te creëren.

Aandacht voor de mens achter de voetballer: als voetbaltrainer kun je jeugdspelers helpen met meer dan alleen de voetbalontwikkeling. Je kunt jeugdspelers ook helpen om competenties te ontplooien die zij hun hele leven kunnen gebruiken bijvoorbeeld in hun persoonlijke leven en in hun professionele werkzaamheden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan: samenwerken, het opbouwen en onderhouden van relaties, niet opgeven maar doorzetten, strategisch handelen enzovoort.

In het begeleiden van de jeugdspeler is de houding van jou als trainer erg belangrijk. Het creëren van een veilige vertrouwde omgeving vraagt een open houding, waarin de trainer zich kwetsbaar opstelt en niet oordeelt. Als trainer heb je een belangrijke rol in houding en gedrag. Neem een faciliterende rol aan, waarbij je de jeugdspeler stimuleert/motiveert. Voer een dialoog met een vrije gedachtewisseling. Dit leidt tot nieuwe inzichten bij jeugdspeler(s). Écht luisteren naar jeugdspelers is de basis. Stel open vragen, geef de jeugdspeler de ruimte en tijd om na te denken. Stel controlevragen om te toetsen of je de jeugdspeler echt goed hebt begrepen. Laat de speler zelf aan het woord, luister 80% van het gesprek en gebruik 20% om vragen te stellen en samen te vatten. Je bereikt het meeste door de speler zelf te laten ontdekken, dingen te laten uitproberen en een sfeer te creëren waarin niets fout is. Geef complimenten en houdt focus op de positieve punten. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar het is niet altijd makkelijk. Spreek op het niveau van de jeugdspeler en gebruik begrijpelijk taal, en als iets niet werkt dan zijn jullie samen toch weer iets wijzer geworden. Oprechte aandacht voor de persoon en de voetbalontwikkeling zorgt ervoor dat jeugdspelers zich echt gezien voelen en mogelijk daardoor ook langer verbonden blijven aan de vereniging.

Competentie

Competentie is het gevoel succes te kunnen ervaren in de ontwikkeling van het beter leren voetballen en/of ook het ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden (life-skills) zoals samenwerken, initiatief nemen, omgaan met winst, verlies en tegenslag.

Uiteraard wil je een jeugdspeler hierbij helpen. Dit doe je door goede en passende oefenstof aan te bieden en spelers op een prettige wijze te begeleiden en coachen tijdens en rondom trainingen en wedstrijden. Hiervoor kun je gebruikmaken van de online assistent-trainer Rinus. Een individueel ontwikkelgesprek is een hulpmiddel om binnen de voetbalontwikkeling nog effectiever te werk te kunnen gaan en jeugdspelers positief te beïnvloeden.

De voetbalvisie van de KNVB De visie van de KNVB op voetballen en (beter) leren voetballen.

Kenmerken per leeftijdscategorie Alle kinderen zijn uniek, maar er zijn ook overeenkomsten. Voor jou als jeugdtrainer is het prettig om te weten wat de leeftijdskenmerken zijn van kinderen binnen een bepaalde leeftijdscategorie.

Rinus; hoe werkt het? Deze online tool biedt trainers gratis toegang tot honderden oefeningen, kant-en-klare trainingsschema’s en inspireert hen om jeugdvoetballers optimaal te laten genieten van wat zij het liefste doen: voetballen.

Om in te spelen op competentie is het belangrijk dat jeugdspelers in een situatie gebracht worden en oefenstof krijgen aangereikt waarbinnen zij uitdaging ervaren. Opdrachten en oefeningen moeten kunnen lukken en mislukken. Als alles lukt, hebben jeugdspelers niet het gevoel dat ze nog beter kunnen worden in het team of onder begeleiding van betreffende trainer, waardoor ze uitdaging missen en mogelijk plezier verliezen. Als alles mislukt, gaan jeugdspelers steeds grotere drempels ervaren om opdrachten/oefeningen uit te voeren. Het zelfvertrouwen en plezier zullen dan afnemen. Het vinden van balans in lukken en mislukken voor iedere individuele speler binnen een team, is van groot belang. Een ontwikkelgesprek kan helpen om binnen de voetbalontwikkeling iedere speler realistische doelen te laten stellen die bij hem of haar passen, zodat een jeugdspeler succes kan ervaren en met plezier blijft voetballen.

Om doelen en afspraken vast te leggen, is het goed om deze SMART te formuleren. Hou het aantal (nieuwe) doelen en afspraken ook beperkt (maximaal 3 verschillende) anders verliest een jeugdspeler de focus. Maak met elkaar de ontwikkeldoelen smart Om doelen en afspraken vast te stellen, is het goed om deze SMART te formuleren. SMART staat voor: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden.