Enkelbandblessure

De enkelblessure is één van de meest voorkomende blessures bij voetballers. Het vele springen, draaien, wenden en keren en de vele contactmomenten maken dat verzwikking op de loer ligt en dit heeft vaak enkelbandletsel tot gevolg. De KNVB geeft advies over de behandeling en herstel van een enkelbandblessure.

Wat is een enkelblessure?

Tijdens een zwik moment van de enkel ontstaat er zoveel rek op de enkelband, dat deze beschadigd raakt. De ernst van enkelbandletsel kan variëren van een lichte verrekking tot een volledige afscheuring van de enkelbanden. Bij de meest ernstige vorm van enkelbandletsel zijn er meerdere enkelbanden gescheurd en is het enkelgewricht volledig instabiel. Op de korte, maar ook lange termijn kan deze blessure vervelende gevolgen hebben, zoals een verminderde enkelstabiliteit, pijn, zwelling en stijfheid.

Hoe herken je een enkelbandblessure?

Spelers voelen een scherpe pijn en kunnen tijdens het scheuren of overstrekken van de banden een 'klik' of 'knap' horen. Op de plek waar de band stuk is gegaan wordt de enkel dik (meestal de buitenkant).

De ergste pijn verdwijnt meestal na een paar minuten, waardoor voorzichtig lopen weer mogelijk is. Als dat niet lukt, dan is de kans aanwezig dat er een breuk in het bot zit.

Welke factoren spelen een rol bij een enkelbandblessure?

De kans op nieuw enkelbandletsel is in het jaar opvolgend op de blessure twee keer zo groot

Er zijn diverse factoren die zorgen voor een verhoogd risico op verzwikken: een eerdere enkelbandblessure (vooral als deze nog niet volledig is hersteld), een matige conditie, extreme flexibiliteit in het enkelgewricht en onvoldoende balans en coördinatie van de spieren rondom het enkelgewricht. Omgevingsfactoren, zoals de ondergrond waarop gevoetbald wordt en het type voetbalschoenen, kunnen ook van invloed zijn.

Wat kan de speler zelf doen bij een enkelbandblessure?

Als je vermoedt dat je een enkelblessure hebt, is het belangrijk om zo vroeg mogelijk te beginnen met de ‘RICE’-regel toe te passen, om de zwelling en pijn te verminderen:

• Rust: Probeer de enkel de eerste dagen zo min mogelijk te belasten; om de bloedsomloop te bevorderen mag je (binnen de pijngrens) de enkel bewegen. Probeer de geblesseerde enkel wel snel weer te belasten door telkens kort iets verder te lopen. Bouw dit rustig op, ga dus niet direct weer sporten.
• IJs: Koelen met ijs wordt, als de blessure net is ontstaan, aanbevolen om zwelling zo veel mogelijk tegen te gaan. Daarnaast werkt het pijnstillend. Koel de enkel bijvoorbeeld de eerste dagen vier tot zes keer per dag gedurende 15 minuten met een ijspakking;
• Compressie: Ook het aanleggen van een elastische zwachtel in de acute fase kan zwelling zoveel mogelijk tegengaan. Na 1-2 dagen kan de zwachtel vervangen worden door een enkelbrace die voor compressie zorgt.
• Elevatie: Houd de enkel de eerste dagen zoveel mogelijk omhoog, als er een forse zwelling aanwezig is.

Het wordt afgeraden om met een enkelbandletsel door te gaan met sporten. Ga je door met voetballen, dan zal het herstel langer duren en het risico op bijkomende blessures en klachten is een stuk groter.

Revalidatie van een enkelbandblessure

De behandeling van enkelbandletsel is afhankelijk van de ernst van het letsel. Om weer voluit te kunnen voetballen is het van belang dat de enkelband volledig herstelt en pijnvrij is bij bewegen. Bij een simpele verrekking van de enkelband zal de enkel gemiddeld binnen twee weken weer belastbaar zijn. De revalidatie van een scheur van een of meerdere delen van de enkelbanden kan variëren van een paar weken tot wel enkele maanden bij een gecompliceerde enkelbandblessure.

Het vele springen, draaien, wenden en keren en de vele contactmomenten vereisen een hoge belastbaarheid van de enkel

Een van de aandachtspunten van de behandeling is om nieuw enkelbandletsel (recidief) te voorkomen. De kans op een recidief is in het jaar opvolgend op de blessure namelijk twee keer zo groot. Wanneer de enkel in de beginfase weer normaal gebruikt kan worden bij de dagelijkse bezigheden, kun je starten met enkelversterkende -en balansoefeningen. Oefeningen zijn onder andere te vinden via de gratis app ‘Versterk je enkel’.

Enkeltape of enkelbrace?

Ook een enkeltape of een enkelbrace biedt bescherming. Daarom wordt tape of een brace geadviseerd vanaf het moment van de blessure tot diverse maanden na de blessure tijdens sportbelasting.

Enkelbraces bieden ten opzichte van enkeltape diverse voordelen:

• gemakkelijk zelfstandig om te doen;
• de pasvorm is bij te stellen tijdens het sporten;
• geeft minder kans op huidirritatie en is op de lange termijn goedkoper.

Voor het beste effect van enkeltape is het belangrijk dat dit goed gebeurt, met de juiste materialen en kort voor aanvang van het voetbal. Dit betekent in de praktijk dat de speler direct voorafgaand aan de training/wedstrijd door een ervaren taper (fysiotherapeut, verzorger), getaped moet worden. Dat is voor veel spelers niet te realiseren.

Het is overigens een misvatting dat de enkels verzwakken door tape of een brace. De tape of brace wordt alleen tijdens sportbeoefening als hulpmiddel gebruikt ter voorkoming van enkelletsel. De rest van de week krijgen de enkelspieren zoveel prikkels dat ze niet zullen verzwakken. Ook tijdens sporten worden de spieren niet buiten werking gesteld; de brace zal alleen tijdens de risicovolle bewegingen de enkelbanden beschermen.

Vorkomen is beter dan genezen

Voetbal is een risicosport als het gaat om enkelblessures. Het vele springen, draaien, wenden en keren en de vele contactmomenten vereisen een hoge belastbaarheid van de enkel. Voor voetballers is het dan ook extra belangrijk de voetbaltraining geleidelijk te hervatten en in de warming-up veel aandacht te besteden aan spierversterkende -en balansoefeningen. Dit zal naast het ondersteunende en beschermende effect ook leiden tot een betere sportprestatie.

Deze informatie is algemeen van aard. Voor een individueel advies is het raadplegen van een sportfysiotherapeut of (sport)arts noodzakelijk.

Sportmedisch Centrum

De (sport)fysiotherapeuten van het Sportmedisch Centrum (SMC) van de KNVB zijn gespecialiseerd in de behandeling van enkelblessures. Zij kunnen je op weg helpen door de juiste diagnose te stellen en oefen-/revalidatieprogramma op te stellen. Ook kunnen zij je begeleiden in de terugkeer naar het voetbalveld. Neem hiervoor contact op met het SMC.

VMC KNVB

Telefonisch bereikbaar op werkdagen van 9.00 uur tot 17.00 uur. Voor (blessure)consulten en sportmedische onderzoeken kan iedereen terecht bij het VMC KNVB op maandag tot en met vrijdag van 9.00 uur tot 17.00 uur. Voor Sportfysiotherapie en revalidatie is het VMC KNVB geopend van 8.00 tot 21.00 uur en op zaterdag van 08.00 tot 12.00 uur.

• 0343 – 499 285
• vmc@knvb.nl