Kijkgedrag van scheidsrechters

Waar een scheidsrechter op het veld naar kijkt en wat hij ziet, is cruciaal voor het nemen van de beslissingen. Immers, als een scheidsrechter een overtreding niet gezien heeft, kan hij deze onmogelijk correct beoordelen.

Maar ook in aanloop naar een overtreding of de ontwikkeling van het spel in zijn algemeenheid, is het belangrijk dat de scheidsrechter om zich heen kijkt en anticipeert op wat er gaat gebeuren. Hij wil tenslotte met het spel mee bewegen om zo situaties het beste te kunnen beoordelen. Maar waar kijkt een scheidsrechter nou eigenlijk precies naar op het veld? Welke informatie gebruikt hij om overtredingen te beoordelen en hoe anticipeert hij op het voetbalspel, bijvoorbeeld bij lange passes? En als we weten waar een scheidsrechter naar kijkt, zijn er dan bijvoorbeeld verschillen tussen scheidsrechters in de Eredivisie en scheidsrechters die op een lager niveau fluiten (bijvoorbeeld 1e of 2e klasse)? Met weer de vervolgvraag, als blijkt dat die verschillen bestaan, kunnen we die inzichten dan gebruiken om minder ervaren scheidsrechters te trainen? Het antwoord op die vragen staat centraal in het project “kijkgedrag van scheidsrechters”.

Technieken

Hiervoor wordt gebruik gemaakt van twee innovatieve technieken. De eerste is het gebruik van een mobiele eye-tracker. Dit is een speciale bril waarin drie verschillende camera’s zitten: één camera aan de voorkant van de bril en twee camera’s aan de binnen kant van de bril. De camera aan de voorkant filmt net als een normale camera de omgeving en laat dus de voetbalwedstrijd vanuit het perspectief van de scheidsrechter zien. De camera’s aan de binnenkant van de bril filmen de ogen, om precies te zijn de pupil van de scheidsrechter. Door deze beelden over de omgevingsbeelden heen te leggen kunnen we precies zien waar de scheidsrechter naar kijkt, bijvoorbeeld of hij naar de bal of naar de verdediger kijkt. Door de scheidsrechter een wedstrijd te laten fluiten met deze speciale camera-bril op, kunnen we precies in kaart brengen waar en wanneer een scheidsrechter ergens naar kijkt.

De tweede techniek die we gebruiken is Virtual Reality (VR). Met VR kunnen spelsituaties van op het veld omzetten naar een virtuele voetbalomgeving. In tegenstelling tot het kijken naar videobeelden, waar vaak een camerabeeld van bovenaf wordt gebruikt, kan een scheidsrechter dan spelsituaties bekijken alsof hij op het veld staat. Dit kunnen situaties zijn die hij zelf op het veld heeft gefloten, om te reflecteren waar hij in de wedstrijd naar heeft gekeken, of situaties van collega’s, om te leren van anderen. Ook in de VR omgeving kunnen we het kijkgedrag registreren en hiermee een vergelijking maken met het gedrag op het veld. Deze informatie geeft ons inzicht of we VR kunnen gebruiken om het kijkgedrag op het veld ook daadwerkelijk te trainen.

Resultaten

In de loop van dit jaar worden de eerste onderzoeksresultaten verwacht met betrekking tot het kijkgedrag op het veld. Het onderzoek met de VR heeft door de coronapandemie helaas vertraging opgelopen en zal naar verwachting pas eind 2021 kunnen worden afgerond.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Arbitrage Amateurvoetbal van de KNVB, in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam.