“Als het voor jezelf niet duidelijk is, is dat het voor de spelers ook niet”

Van der Pol draait inmiddels al een aantal jaar mee in het coachvak. Als voormalig eerste elftalspeler van ONS Sneek was hij bij het tweede elftal actief als assistent-coach/speler. Later ging hij aan de slag als voetbalcoach van de JO9-3 en inmiddels heeft hij de junioren van de JO13-2 onder zijn hoede. Drie of vier spelers uit zijn voormalige JO9-3 behoren nog altijd tot het team, maar ieder jaar komen er ook weer nieuwe kinderen bij.

Periodes

Een voetbalcoach-diploma heeft Van der Pol (nog) niet. Wellicht volgt dat later, als de drukte op zijn werk het toelaat. Voor zijn trainingen krijgt hij kaders aangereikt van ONS Sneek en daarmee kan hij goed uit de voeten. “We werken met periodes. Per periode behandelen we in vier of vijf weken een bepaald onderdeel van het voetbalspel. Tussen de periodes door hebben we twee of drie weken waarin we vrij zijn in wat we trainen, dan kunnen we alle aandacht besteden aan wat er in wedstrijden nog beter kan. Natuurlijk overlapt dat; ook gedurende periodes kun je tijd investeren in wat je in wedstrijden ziet, zonder dat je alleen maar het thema behandelt.”

De trainingen van Van der Pol bestaan vrijwel altijd uit de vaste structuur van opstartvorm met bal, twee oefeningen en een afsluitend partijtje. “Bij pupillen werk je nog in blokjes van twintig minuten, maar in de O13 moeten ze zich wel een uur kunnen concentreren. Natuurlijk kunnen ze tussen oefeningen door even kletsen en wat drinken, maar daarna is de focus er weer. Ze zitten in de eerste klas van de middelbare school, daar moeten ze zich ook een uur concentreren. Op het voetbalveld lukt ze dat inmiddels ook.”

Ruimte benutten

Van der Pol let niet alleen in mentaal opzicht op de ontwikkeling en de leeftijdskenmerken van zijn junioren, maar ook in voetbaltechnische zin. “Je ziet bij jongens in deze leeftijdscategorie toch nog wel dat ze de neiging hebben om naar binnen toe te kruipen, richting de bal. Als je niet aangeeft dat ze het veld breed moeten houden en de ruimte moeten benutten, dan doen ze dat vaak niet uit zichzelf.”

Een paar onderwerpen waar de voetbalcoaches van ONS Sneek dit seizoen al aandacht aan besteedden, zijn dan ook het zoeken van de ruimte en het vrijlopen. Een dergelijke afbakening van een onderwerp maakt het voorbereiden van de training gemakkelijker. Je weet als voetbalcoach immers al op welk aspect je focus moet liggen. “Hoe ik dat vervolgens vorm ga geven op het veld, bedenk ik vooraf. Een uurtje voordat we starten kom ik thuis van werk, ga ik er even voor zitten en bedenk ik mijn training. Als je dat niet doet, is de training voor jezelf onduidelijk. En als het voor jezelf niet duidelijk is, is dat het voor de spelers ook niet. We trainen van half zes tot half zeven, maar de spelers, mijn collega-voetbalcoach en ikzelf zijn altijd om kwart over vijf aanwezig. Dan kunnen de spelers mooi even een beetje met elkaar dollen, terwijl wij de tijd hebben om de training uit te zetten.”

Een uurtje voordat we starten kom ik thuis van werk, ga ik er even voor zitten en bedenk ik mijn training

Van der Pol schetst hoe hij het zoeken van ruimte en het vrijlopen tijdens de training in de praktijk brengt. “Ik zet bijvoorbeeld een klein vierkant uit, eigenlijk te klein voor het aantal aanwezige spelers. Iedereen gaat dan met de bal door het vierkant heen dribbelen. Ze willen niet tegen elkaar aan botsen, dus je dwingt ze op die manier om tijdens het dribbelen goed over de bal heen te kijken en te zoeken naar de ruimte. Bij de afsluitende partijvorm laat ik één team scoren op twee kleine doeltjes die een eind uit elkaar staan. De spelers van dat team hebben dus de optie om, als het ene doeltje door veel tegenstanders verdedigd wordt, snel het andere doeltje op te zoeken. Ook dan moeten ze dus goed kijken waar de ruimte ligt en vrijlopen.”

Prachtig om te zien

De trainingen van Van der Pol, met een vaste structuur, meerdere weken achter elkaar hetzelfde thema en een stukje voorbereiding, slaan aan. Het team heeft dertien vaste spelers en eigenlijk zijn ze er altijd allemaal om te trainen. “Ze hebben er echt plezier in. Je merkt wel dat het geen selectieteam is, ze zijn buiten onze trainingen en wedstrijden over het algemeen niet heel erg met voetbal bezig. Maar als ze er zijn, is iedereen hartstikke fanatiek en willen ze allemaal graag. Dat is een wisselwerking. Als ik mijn training met veel enthousiasme geef, worden zij getriggerd om meer hun best te doen en halen ze er ook weer meer voldoening uit. Dat is prachtig om te zien."

Douwe Jan van der Wal - Hoofd Voetbalzaken bij ONS Sneek

Douwe Jan van der Wal vervult als Hoofd Voetbalzaken de taken die bij een Hoofd Opleiding horen, maar is naast de jeugdopleiding ook verantwoordelijk voor de O21, het tweede elftal en de senioren. Hij ondersteunt de voetbalcoaches van ONS Sneek onder andere bij hun voorbereiding op de training. “Ons startpunt is onze opleidingsvisie. Daarin staat onze visie op de leeromgeving van de jeugd, op de houding en attitude van onze spelers en op de speelwijze van de teams.”

Voor de meer onervaren voetbalcoaches is het niet direct gesneden koek om een opleidingsvisie te vertalen naar de praktijk. Een Hoofd Opleiding – of in dit geval Hoofd Voetbalzaken – helpt daarbij. “Met die voetbalcoaches heb ik regelmatig gesprekken om periodeplanningen uit te werken op basis van onze opleidingsvisie. We kijken dan bijvoorbeeld naar welke aspecten we trainbaar kunnen maken. Ook in het beleidsplan van ONS Sneek hebben we een aantal richtlijnen uitgewerkt voor trainingen. Op die manieren geven we onze voetbalcoaches handvatten.”

Hameren op het voorbereiden van een training, doet Van der Wal niet. Met de periodeplanningen, het beleidsplan en de regelmatige gesprekken, biedt hij de voetbalcoaches voldoende kaders om op een doelgerichte, doordachte manier te werk te gaan. “Dat zorgt voor structuur, maar ook voor motivatie. De voetbalcoaches vinden het prettig dat ze de visie van ONS Sneek kennen, maar dat ze daarnaast de ruimte hebben om er een eigen invulling aan te geven. Die manier van werken bevalt ons allemaal goed.”