Lidmaatschap: opzeggen, royeren en schorsen

Gelukkig gebeurt het niet vaak, maar het komt wel eens voor dat een verenigingsbestuur een lid moet schorsen of royeren. Hieronder vind je hierover meer informatie.

Volgens het Burgerlijk Wetboek kan een lidmaatschap op een aantal maniereneindigen, namelijk door:

• opzegging door het lid of de vereniging;
• ontzetting/royement;
• overlijden van het lid.

Opzegging door de vereniging

Het bestuur kan het lidmaatschap van een lid opzeggen als:

• een lid zich niet houdt aan de regels van lidmaatschap die in de statuten staan;
• van de vereniging redelijkerwijs niet kan worden gevergd het lidmaatschap te laten voortduren.

Het bestuur is bevoegd het lidmaatschap op te zeggen, tenzij in de statuten staat dat een ander orgaan dit moet doen. Opzegging van het lidmaatschap is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Dit betekent dat het bestuur iedere kwestie afzonderlijk moet beoordelen.

Ontzetting / royement 

Het bestuur is bevoegd tot het royeren van een lid, tenzij de statuten een ander orgaan bevoegd verklaren. Volgens de wet mag een ontzetting/royement alleen worden uitgesproken als een lid in strijd met de statuten, reglementen of besluiten van de vereniging handelt, of de vereniging op een onredelijke wijze benadeelt. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan vernieling, fraude en seksuele intimidatie. Ook hier geldt dat een besluit tot ontzetting/royement afhankelijk is van de omstandigheden van het geval. Het bestuur moet iedere kwestie afzonderlijk beoordelen.

Het bestuur moet het geroyeerde lid zo spoedig mogelijk (binnen enkele dagen), schriftelijk en met opgave van redenen op de hoogte stellen van het genomen besluit. Indien het besluit tot royement alleen mondeling wordt medegedeeld of indien bij een schriftelijke mededeling geen enkele reden wordt genoemd, dan kan het royement nietig verklaard worden. Het geroyeerde lid kan dan immers niet naar behoren in beroep verweer voeren.

Wijzen de statuten geen ander beroepsorgaan aan, dan moet de algemene vergadering van de vereniging het beroep op een royement behandelen. Het lid mag binnen een maand na ontvangst van de kennisgeving van het besluit in beroep gaan. Wanneer het besluit is genomen door de algemene vergadering – omdat dit zo is bepaald in de statuten – kan de betrokkene niet in beroep, tenzij in de statuten staat dat beroep openstaat bij een orgaan buiten de vereniging. De beroepstermijn mag nooit korter zijn dan één maand. Wel kunnen de statuten deze termijn verlengen. Bij een besluit tot royement is aan te raden om aan het lid te vragen de vereniging schriftelijk te bevestigen dat hij/zij de mededeling over het royement heeft ontvangen.

Wanneer door een geroyeerd lid beroep wordt ingesteld bij de algemene vergadering, is het raadzaam om dit als een afzonderlijk agendapunt op te nemen. De betrokkene (eventueel samen met een advocaat) heeft bij dit agendapunt toegang tot de algemene vergadering en heeft het recht tijdens de vergadering verweer te voeren. Als de vereniging hiertoe geen gelegenheid biedt, dan heeft geen hoor en wederhoor plaatsgevonden en is de kans groot dat het besluit tot royement kan worden aangetast. 

De betrokkene is vanaf de datum waarop die geroyeerd is geen lid meer. Gaat de betrokkene daartegen in beroep, dan is die weer lid, maar hangende het beroep geschorst. Hoewel de wet niet aangeeft binnen welke termijn het beroep moeten worden behandeld, zal de behandeling van een beroep in het algemeen binnen een redelijke termijn moeten plaatsvinden. Denk aan een periode van 3 tot 4 weken. Indien de reguliere algemene vergadering nog ver weg is, dan kan een buitengewone algemene vergadering noodzakelijk zijn.

Schorsing

Door een lid te schorsen kan het bestuur van de vereniging een lid tijdelijk weren. Na de schorsing kan het lid weer terugkeren binnen de vereniging. Er bestaan twee typen schorsingen:

• de schorsing na een besluit tot royement, ook wel de wettelijke schorsing;
• de schorsing die plaatsvindt buiten de royementsprocedure om en gebaseerd is op een statutaire bepaling.

Schorsing na een besluit tot royement

Schorsing kan een onderdeel zijn van een procedure tot royement. Gedurende de beroepstermijn en (indien van toepassing) hangende het beroep is het lid geschorst. De schorsing is van rechtswege en de betrokkene is geschorst zodra hij/zij in beroep gaat. Er hoeft daarom geen afzonderlijk besluit tot schorsing te worden genomen. Tijdens de schorsing kan het geschorste lid geen enkel lidmaatschapsrecht uitoefenen, tenzij in de statuten anders is bepaald. Als enige uitzondering hierop moet de vereniging het lid het recht geven om bij de behandeling van het beroep aanwezig te zijn en zich daar te verdedigen.

Schorsing op grond van een statutaire bepaling

De statuten van een vereniging kunnen de mogelijkheid geven om een lid te schorsen. Een besluit tot schorsing is ingrijpend en moet daarom een statutaire basis hebben om in redelijkheid door het bestuur van de vereniging te kunnen worden genomen. Zonder een statutaire grondslag is de schorsing nietig. Een geschorst lid (en eventueel een advocaat) heeft toegang tot de algemene vergadering waarin het besluit tot schorsing wordt behandeld en is bevoegd daarover het woord te voeren. Het opleggen van een schorsing geeft een bestuur van de vereniging ook de tijd om hoor en wederhoor toe te passen. 

Ouders/verzorgers van jeugdleden

Het komt voor dat niet een jeugdlid zelf ernstige problemen veroorzaakt, maar de ouders/verzorgers. Met ingrijpende maatregelen moet een vereniging in dit geval terughoudend en zorgvuldig omgaan. Het lidmaatschap is persoonlijk van aard en gedragingen van derden (bijvoorbeeld familieleden) zijn niet zondermeer reden om het lidmaatschap van het betreffende jeugdlid te beëindigen. Vanaf het eerste moment dat er problemen ontstaan met het lid of met de ouders van een lid, adviseert de KNVB het bestuur en de commissies in gesprek te gaan en ook te blijven. Daarbij is het erg belangrijk om de inhoud van het gesprek, de uitkomst daarvan en de gemaakte afspraken schriftelijk vast te leggen.

Advies KNVB

Overweegt het bestuur van de club om een lidmaatschap op te zeggen, een lid te schorsen of een lid uit het lidmaatschap te ontzeggen? Ga dan zeer zorgvuldig te werk. Het is aan te raden (juridisch) advies in te winnen bij een professional. Een jurist kan helpen met het bewandelen van de juiste weg, maar ook bijvoorbeeld met het opstellen van een brief.