Scheidsrechter Jan Lolkema terug op het veld na beenamputatie

Jan Lolkema (tweede van rechts) als scheidsrechter bij het WK voor Daklozen. - Foto: Jan Lolkema

Fluiten was de grote passie van Jan Lolkema (44) - zowel op het veld als in de zaal. Tot het noodlot toesloeg en na een jaren van en mislukte operaties zijn rechter onderbeen moest worden geamputeerd. Donderdagavond floot hij voor het eerst een wedstrijd van het Nederlands Amputatieteam met de hulp van een geavanceerde prothese.

"De zenuwen gierden door mijn lijf", zegt Jan Lolkema als hij terugblikt op de wedstrijd die hij donderdagavond in Emmen heeft gefloten. Het Nederlands Amputatieteam oefende in stadion de Oude Meerdijk voor het EK in Polen tegen derdeklasser CEC uit Emmer-Compascuum. "Hoe zou het gaan met de prothese? En kon ik het nog, na al die jaren aan de zijlijn?"

"Tegelijkertijd was het ook heel warm en vertrouwd toen ik met de spelers het veld van  opstapte. Met de  jongens van het amputatieteam voel ik me uiteraard verbonden. En in het elftal van CEC speelde een aantal jongens dat ik vroeger bij beachsoccertoernooien heb gefloten. Na de aftrap vloeiden de zenuwen direct weg. 'Ik ben terug', schoot er door mijn hoofd."

Jan Lolkema fluit met prothese Jan Lolkema in actie tijdens de wedstrijd van het Nederlands Amputatieteam tegen vv CEC.

Scheidsrechtersbloed

De liefde voor het fluiten plantte zich al op 15-jarige leeftijd in het hoofd van Jan Lolkema, niet voordat hij door had dat een carrière als profvoetballer er niet in zat. "Ik was in de wedstrijden altijd al bezig met de beslissingen van de scheidsrechters. Vaak vond ik dat ik het beter had gezien. Dan moet je ook zelf de verantwoordelijkheid nemen."

Al snel heeft de jonge Jan door: 'dit is het; dit is op mijn lijf geschreven'. Elk jaar maakt hij weer een nieuwe stap tot hij op 20-jarige leeftijd zelfs een wedstrijd in het profvoetbal mag fluiten, een duel in de Eerste Divisie tussen Helmond Sport - Veendam. Zijn grote droom van profscheidsrechter lijkt uit te komen. "Achteraf is het te snel gegaan", zegt Lolkema. Hij doet een stapje terug naar het amateurvoetbal en gaat ook fluiten in de zaal. Daar haalt Lolkema wel de Eredivisie.

Hij doet niets liever. Het scheidsrechtersbloed stroomt door zijn aderen. "Het is een diepgewortelde hobby." Iedereen kan een beroep op hem doen. Van de plaatselijke amateurclub tot de Eredivisie zaalvoetbal. En van een beachsoccertoernooi tot het WK Daklozen. En dan slaat het noodlot toe. 

Noodlot

Op zijn werk in de biomassacentrale in Steenwijk maakt Lolkema in 2012 een misstap. "Ik voelde het scheuren en kraken in mijn knie." Het is het begin van een lange lijdensweg met operaties en doktoren die het op een gegeven ook niet meer weten. De pijn gaat niet weg en is alleen met zware medicatie te onderdrukken. "Ik zat verdoofd op de bank. Het was een hel, ook voor mijn vrouw en kinderen."

Begin 2018 neemt Lolkema in overleg met zijn naasten en doktoren een ingrijpende beslissing. De chronische pijn is ondraaglijk. Alleen amputatie van zijn been kan de bron van de pijn wegnemen. Hij krijgt er zijn leven mee terug. "Voor de meeste mensen die een been moeten laten afzetten, is het geen keuze. Voor mij wel." 

Lolkema pikt natuurlijk ook zijn oude hobby weer op. Met de hulp van een prothese fluit hij de junioren van vv Willemsoord , een club niet ver van zijn woonplaats Wolvega. "Op dat niveau is het voldoende dat ik gewoon rechtdoor kan lopen." Schaamte kent hij niet. "Iedereen mag mijn prothese zien. In de zomer fluit ik gewoon in korte broek. En het leuke van kinderen is dat ze nieuwsgierig zijn en er naar vragen."

Overwinning

Toch wil hij meer. Lolkema zou dolgraag weer op zijn oude niveau willen fluiten. Of in ieder geval in de buurt willen komen. "Dat kan, maar alleen met een speciale sportprothese. Daarmee ben ik wendbaar en kan ik versnellen. Het is net of je met een been op een trampoline loopt. De energie die ik in de afzet stop, krijg ik via de prothese ook weer terug."

Er is alleen wel een prijskaartje aan verbonden. De prothese kost 32.000 euro. Dat geld heeft Lolkema niet. Van ontwikkelaar OIM Orthopedie mag hij de prothese een maand gebruiken om mee te oefenen. "Dat is een kans dacht ik en ik ben alle media gaan aanschrijven. Met succes. Na een verhaal in het AD gaat het balletje rollen.  Zowel op radio als televisie kan hij zijn verhaal doen. Via crowdfunding hoopt hij het benodigde geld bij elkaar te krijgen. Na de wedstrijd van donderdag is Lolkema vastberaden. "Aan het einde van het duel kreeg ik wel wat spierpijn, maar dat komt omdat je toch iets anders loopt. Het is even zoeken naar automatismen. Als je een kunstgebit krijgt, moet je ook weer leren om een karbonade te eten." 

Het heerlijke gevoel van de avond overheerst. "Het was zo mooi om te zien dat de jongens van CEC op een gegeven moment ook met krukken gingen spelen. Ze stonden versteld: 'Wat is dit zwaar!' Het Nederlands Amputatieteam is in voorbereiding op het EK in Polen in september en heeft hem gevraagd om vaker oefenwedstrijden te fluiten. Dat maakt Lolkema trots. "Man, dat ik deze wedstrijd heb gefloten, is een enorme overwinning.  Op mezelf. En voor mijn gezin, dat al die moeilijke jaren heeft doorstaan."

Help Jan Lolkema terug op het veld Ga naar de crowdfundingsactie van Jan Lolkema om geld in te zamelen voor een speciale sportprothese.