Futsalarbiter Peter Jan Rijpkema: 'Ik krijg de kans mij te ontwikkelen'

Peter Jan Rijpkema: 'Communicatie is ontzettend belangrijk. Als scheidsrechter moet je echt in verbinding staan met spelers en trainers.' - Foto: KNVB Media

Peter Jan Rijpkema (26) is scheidsrechter in het futsal en veldvoetbal. De Zwollenaar heeft zijn passie vooral in de zaal gevonden en heeft ambitie om binnen vijf jaar zijn FIFA-badge te halen. Dat hij doof is, vormt daarin geen belemmering. ‘Door het fluiten heb ik juist meer zelfvertrouwen opgebouwd. Ik reis de wereld over en word gezien.”

Naam: Peter Jan Rijpkema (26)
Functie: KNVB-scheidsrechter futsal en veld
Actief in: Topklasse en Hoofdklasse futsal (FTD)
Werk: zelfstandig ondernemer creatieve business

Kopstoot Zidane

"Ik was zeven jaar oud toen ik op tv naar de finale van het WK 2006 keek. Italië - Frankrijk, met die beroemde kopstoot die Zinedine Zidane aan Marco Materazzi uitdeelde. Een hoop tumult en op advies van zijn vierde official stuurde de Argentijnse scheidsrechter Horacio Elizondo Zidane van het veld. Toen hij die rode kaart uit zijn broekzak haalde en zo overtuigd aan Zidane toonde, dacht ik: dit wil ik later ook… Bedenk wel dat er in die tijd geen VAR was. Ik vond het heel indrukwekkend dat een scheidsrechter deze beslissing, die zo’n grote impact had, durfde te nemen."

Voetballer met de grote mond

"Ik ben niet meteen scheidsrechter geworden, hoor. Voetballen deed ik bij ZAC in Zwolle. Nooit in topteams. Op mijn 16e ben ik gestopt en ging ik fluiten bij de vereniging. Een beetje het klassieke verhaal. Als speler had ik een vrij grote mond richting de scheidsrechter. Als die in mijn ogen een verkeerde beslissing nam, ging ik hem op basis van mijn regelkennis verbeteren. Niet iedereen vond dat even leuk natuurlijk. Bij ZAC floot ik jarenlang elke zaterdag wel drie wedstrijden. Iedereen wist dat ik altijd beschikbaar was en het leuk vond om te fluiten. JO19-1 was mijn vaste team."

Van kaartentrekker naar people’s manager

"In het begin stond ik bekend als een kaartentrekker. Ik strooide met geel en rood. Ik was jong en begreep het belang van people’s management nog niet. Inmiddels weet ik dat communicatie ontzettend belangrijk is en je als scheidsrechter echt in verbinding moet staan met spelers en trainers. Meteen geel trekken lost niets op. Natuurlijk moet je wel een grens trekken, maar vaak is het beter om even de emotie eruit te halen en een grapje te maken. Dat inzicht heb ik gekregen door ervaringen in het buitenland."

Ommekeer

"De afgelopen 2,5 jaar is het fluiten voor mij in een stroomversnelling geraakt. De focus komt steeds meer op futsalarbitrage te liggen. Mede dankzij Nino Lantink die op landelijk futsalniveau wedstrijden fluit. Nino is, net als ik, doof en heeft zich als mijn mentor opgeworpen. Ik had geen idee wat er allemaal mogelijk was, totdat Nino mij meenam naar de dovencompetitie en aanmoedigde om de opleiding SO III futsal te volgen. Vervolgens is het balletje ook internationaal snel gaan rollen. De afgelopen anderhalf jaar heb ik op toernooien in Hongarije, Kazachstan, Brazilië en Portugal gefloten. Daar kreeg ik echt de kans om te ontwikkelen. Op het WK Onder 21 in Kazachstan leerde ik om meer met spelers in verbinding te staan. Dat wil zeggen: goed kunnen levelen en een kort lijntje met de spelers houden. Een Braziliaan reageert over het algemeen emotioneler dan een Kazach. Als je daar een beetje begrip voor hebt, dan is de kans groter dat je er een leuke wedstrijd van kunt maken. Dat inzicht pas ik nu ook toe in de Nederlandse competities en het werkt.”

Opleiding SO I futsal

"Dit seizoen start ik met de opleiding SO I futsal. Daarmee word je landelijk scheidsrechter en kun je wedstrijden leiden in de Eredivisie vrouwen en Eerste divisie mannen. Ik blijf nog wel op het veld fluiten, maar vooral om extra ervaring op te doen. Mijn focus ligt op futsal. In de zaal zijn de afstanden korter dan op het veld. Daardoor heb je veel meer contact met de spelers en de bank. Je bent meer onderdeel van het spel. Ook vind ik het leuk om mensen met verschillende achtergronden tegen te komen. Bij ZAC zie ik elke week dezelfde gezichten, maar in het futsal treed ik uit mijn eigen bubbel. Reizen vind ik ook hartstikke leuk, dus geen probleem om naar Amsterdam of Enschede te rijden voor een mooie wedstrijd."

100 wedstrijden

"Ja, zoveel heb ik er afgelopen seizoen gefloten en gevlagd. Op maandag, woensdag en vrijdag in de zaal, en op zaterdag op het veld. Zo’n 12 tot 16 uur per week. Dit seizoen vul ik dat vanwege de opleiding SO I heel anders in. Op maandag en woensdag vind je mij voortaan in de sportschool. Ik ga gericht aan de slag om fitter dan ooit te worden. Meer trainen op kwaliteit."

Persoonlijke groei

"Vanwege mijn doofheid werd ik vroeger op school gepest. Misschien niet bewust, maar ik werd toch als minder gezien. Ook binnen mijn voetbalteam voelde ik me nooit echt op mijn gemak. Op het veld was ik onderdeel van het team en waren er geen problemen, maar daarbuiten bleef het sociaal contact altijd wat achter. Ik heb een cochleair implantaat (CI). Dat is een hulpmiddel, in de zin dat ik alles kan horen, maar niet altijd kan verstaan. Door het fluiten heb ik veel meer zelfvertrouwen opgebouwd. Ook meer weerbaarheid, omdat je met verschillende emoties moet leren omgaan. Daarnaast ben ik fysiek en mentaal fitter en ontmoet ik veel nieuwe mensen. Ik maak kans om geselecteerd te worden voor toernooien in Japan, Argentinië, Brazilië en Australië. Ik ben al in Brazilië, Kazachstan en Portugal geweest, plekken waar je niet zomaar komt. Dankzij deze kansen heb ik de wereld mogen ontdekken en word ik echt gezien. Dat is onbetaalbaar."

Passie

"Muziek is altijd mijn grootste passie geweest. Elke dag ben ik daar mee bezig. Toen ik mijn eerste implantaat kreeg was het eerste geluid dat ik hoorde een nummer van Armin van Buuren op de radio. Daarna ben ik zelf dancemuziek gaan maken. Maar mijn passie verschuift steeds meer naar het voetbal. De stijgende lijn is ingezet, zeg maar. Dat komt doordat ik me kan ontwikkelen. En ook omdat die inzet wordt beloond en ik steeds meer mag doen."

Mooiste wedstrijd

"Dat was de wedstrijd Argentinië - Brazilië, vorig jaar op de Deaf Pan Am Games (kwalificatie WK futsal voor doven) in Brazilië. Die floot in samen met Nino. Een enorm intense wedstrijd. Wel fair, maar beide teams gaven meteen na het eerste fluitsignaal vol gas. Dit was echt Eredivisieniveau. Doordat we duidelijk onze grenzen aangaven en bleven communiceren, hoefden we geen enkele kaart te geven. Na afloop kregen we complimenten van beide teams. ‘Beste scheidsrechters ooit’, zeiden ze. Super fijn om te horen natuurlijk. Overigens verbleven we tijdens dat toernooi in Porto Alegre in hetzelfde hotel als waar het Nederlands elftal tijdens het WK 2014 was. Volgens het hotelpersoneel sliep ik in de kamer van Memphis Depay. Of dat klopt, weet ik niet, maar grappig is het wel."

Over vijf jaar…

"Dan hoop ik dat ik internationaal futsalscheidsrechter ben. Qua leeftijd is dat nog haalbaar. Lars van Leeuwen was er al vroeg bij en verdiende op zijn 25^e zijn FIFA-badge, maar Jörn te Kloeze was al 34 jaar. Het kan dus, al zal ik wel fitter moeten worden. De lichamelijke component ontbreekt nog. Dat is trainbaar en een kwestie van discipline. Daar ga ik dit seizoen, met behulp van een personal trainer, keihard aan werken om mijn droom te bereiken. In de Eredivisie en bij internationale duels wordt gebruik gemaakt van een headset. Voor dove scheidsrechters kan dat een obstakel zijn, maar dat heb ik inmiddels getest. Met een splitter tussen de headset en mijn CI werkt de headset uitstekend."

Inspireren

"Los van mijn persoonlijke ambities hoop ik ook dat ik mensen kan inspireren met mijn verhaal. Doofheid hoeft je niet te beperken in de doelen die je wilt bereiken. Wat dat betreft zou ik jong scheidsrechterstalent daar best in willen begeleiden."

Speel de scheidsrechtersquiz Beschik jij over de kennis en snelheid om in een split second de juiste beslissing te maken? Treed dan nu in de voetsporen van de scheidsrechter én de VAR. Take the lead!