JPN Meiden: in veranderend voetballandschap nog steeds dé route naar Oranje

De beste speelsters van amateurverenigingen en BVO's komen in aanmerking voor JPN Meiden - Foto: KNVB Media

Bij het Jeugdplan Nederland (JPN) Meiden krijgen talentvolle voetbalsters de kans zich verder te ontwikkelen en daarna misschien zelfs door te stromen naar de nationale (jeugd)teams. Zo hebben bijna alle speelsters van de Oranje Leeuwinnen in hun jeugd ook deelgenomen aan het JPN Meiden-traject. Maar hoe ziet dat traject er precies uit?

Waar het JPN voor jongens - dat per 1 juli stopt - de laatste jaren een traject was voor zogeheten future-spelers (spelers met veel potentie, maar die door bijvoorbeeld het geboortemaandeffect of laatrijpheid minder opvallen en (nog) niet in beeld zijn bij een BVO), is het JPN voor meiden dé route richting het nationale elftal. Voor hen is de voetbalpiramide in Nederland namelijk nog niet zo gunstig ingericht als voor jongens. Nog lang niet alle amateurverenigingen bieden de juiste mogelijkheden voor meiden – zeker niet voor meiden die op relatief hoog niveau willen spelen en wanneer het gemengd voetbal op een bepaalde leeftijd niet meer passend is - en bij BVO’s is de opleiding voor meiden nog volop in ontwikkeling. Het JPN biedt al jarenlang de oplossing.

“Het JPN Meiden-traject focust zich op de leeftijdsgroepen O12 tot en met O15”, vertelt Alied Schuiringa, die zich als Medewerker Talentontwikkeling bij de KNVB richt op JPN Meiden in het opleidingsgebied Noord-Oost. “De beste meiden van amateurverenigingen worden door JPN-scouts en ook steeds meer door datascouting in kaart gebracht en krijgen een uitnodiging om deel te nemen aan een paar selectieactiviteiten. Als ze goed genoeg zijn, kunnen ze instromen in het JPN-programma.”

Gemengd voetbal

Vervolgens nemen de meiden in ieder geval een halfjaar deel aan het JPN, tot het eerstvolgende selectiemoment in de winter of de zomer. In dat halfjaar staan zo’n acht tot tien JPN-activiteiten op het programma. Die activiteiten bestaan uit trainingen en wedstrijden, vaak tegen gemengde teams of jongensteams. Voor de geselecteerde meiden is dat niet nieuw: gemengd voetbal is in Nederland een grote pijler en vrijwel alle talentvolle speelsters spelen tot een jaar of veertien nog samen met en tegen jongens. Daarin is Nederland niet alleen onderscheidend ten opzichte van andere voetballanden; het draagt ook enorm bij aan de ontwikkeling van de speelsters.

In de praktijk gebeurt het dan ook maar zelden dat een speelster na een halfjaar ook meteen weer uitstroomt bij het JPN. In de O12 heeft ieder opleidingsgebied van het JPN (Noord-Oost, Zuid en West) drie groepen met speelsters. In de O13 zijn dat nog twee groepen per opleidingsgebied, bij de O14 nog slechts eentje en ook in de O15 is het nog maar één groep, waarbij de speelsters een extra kort programma draaien. Na de kerstvakantie start namelijk een landelijk programma, de voorloper van de lijn van nationale teams. Als speelsters eenmaal bij de O15-categorie van het JPN terechtkomen, kunnen ze dus doorstromen naar de Oranje Vrouwen onder 15.

Jeugdplan Nederland Meiden Lees hier meer over JPN Meiden

Anders positioneren

In de hierboven geschetste situatie in het vrouwenvoetbal, met de piramide die voor jongens gunstiger is ingericht, is de laatste jaren gelukkig wel verandering zichtbaar. Veel BVO’s hebben inmiddels een eerste vrouwenteam, regelmatig ook een belofteteam en een O17 of O16 en daaronder steeds vaker ook trainingsgroepen. Kortom: het voetballandschap is zich aan het ontwikkelen. Dat zorgt ervoor dat JPN Meiden zich op den duur wellicht iets anders moet gaan positioneren. Schuiringa: “Het JPN heeft een essentiële positie in het meidenvoetbal. Al jarenlang is het zo dat vrijwel alle Oranje Leeuwinnen hebben deelgenomen aan het JPN. Ook nu geldt dat voor 95% van de speelsters. Dat het voetballandschap voor de meiden nu in positieve zin aan het veranderen is en dat er ook naast het JPN meer ontwikkelmogelijkheden komen, is natuurlijk hartstikke goed nieuws, maar maakt ook dat we met JPN Meiden de komende jaren richting een kruispunt gaan.”

Schuiringa neemt de weg die JPN Jongens heeft afgelegd als voorbeeld. Dat traject maakte enkele jaren geleden de overstap van ‘de beste spelers van dit moment’ naar de future-spelers, simpelweg omdat het voetballandschap inmiddels zo was ontwikkeld dat talentvolle jongens ook zónder het JPN vaak al op de radar van betere amateurverenigingen of BVO’s verschenen en hun weg richting de top konden vinden. “Maar zo ver is het JPN Meiden nu nog niet: dat de mogelijkheden voor meiden toenemen is één; de kwaliteit van die mogelijkheden is een tweede.”

Schuiringa licht toe: “Veel BVO’s hebben hun eerste vrouwenelftal al met behoorlijk veel moeite en discussie op de been kunnen brengen. In de leeftijdscategorieën daaronder is het nog vaker zo dat clubs niet al hun faciliteiten kunnen inzetten voor de jongere meidengroepen. Het is nu vaak nog best een uitdaging om echt kwalitatieve activiteiten te organiseren en goed, gekwalificeerd kader voor elke groep te zetten, al wisselt dat natuurlijk wel per BVO. Bij JPN Meiden hebben we onze JPN-trainers, fysiotherapeuten en leerlijnen over onder meer voeding, fysieke ontwikkeling, blessurepreventie en de combinatie tussen topsport en onderwijs. Daarnaast is het zo dat de gemiddelde BVO haar speelsters relatief dicht bij huis vindt, met uitzondering van de topclubs. De meiden spelen bij de trainingsgroepen dus samen met andere talentvolle speelsters uit de regio. Bij het JPN komen de beste meiden van de verschillende BVO-groepen weer samen.”

Nieuwe uitdagingen

Daarmee blijft JPN Meiden de essentiële positie die het al jarenlang heeft als route richting de Oranje Leeuwinnen, ook de komende jaren nog wel vervullen. De positieve ontwikkelingen in het voetballandschap dwingen het traject wél om mee te bewegen en brengen dan ook nieuwe uitdagingen met zich mee. Zo is het nu maatwerk om alle JPN-speelsters een geschikt programma aan te bieden. “Bijna alle speelsters spelen inmiddels bij zowel hun amateurvereniging, als in een trainingsgroep van een BVO, als bij het JPN, maar acht of negen keer per week trainen is natuurlijk niet gezond”, aldus Schuiringa. “Dat is wat betreft belasting en belastbaarheid soms best een puzzel, die ook nog eens verschilt per speelster.”

Tot slot gaat de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal hand in hand met een toename in het aantal voetballende meiden. Aan de onderkant wordt de instroom steeds groter. Dat brengt een mooie, nieuwe doelstelling voor JPN Meiden met zich mee: “Als de meidenvoetballers in aantallen toenemen, betekent dat ook dat wij veel meer in kaart moeten brengen. De JPN-scouts moeten meer verenigingen bezoeken, meer speelsters bekijken, et cetera. Het is wat idealistisch, maar het liefst hebben we natuurlijk 100% van het meidenvoetballandschap in beeld. Als dat lukt – en de ontwikkeling en groeiende inzet van data gaat ons daarbij helpen - kunnen we namelijk iedereen met het talent of de ambitie om op hoger niveau en uiteindelijk misschien zelfs voor de nationale teams te spelen, ook daadwerkelijk helpen op weg naar die droom.”

Oranje Leeuwin Kerstin Casparij - 'Mijn weg naar Oranje'