'Wedstrijdvorm 8 tegen 8 draagt bij aan ontwikkeling van spelers op lange termijn'

Byron Bakker is enthousiast over de voordelen van de wijze van voetballen met de nieuwe wedstrijdvormen 8 tegen 8. - Foto: FC Groningen / De Voetbaltrainer

FC Groningen speelde als BVO het afgelopen seizoen al met het Onder 12-team mee in een 8 tegen 8 competitie en kwam daarmee in aanraking met de nieuwe wedstrijdvorm. Byron Bakker is coach van die ploeg en is enthousiast over de voordelen van de wijze van voetballen. “Door het kleinere veld komen spelers vaker in actie bij verdedigen en aanvallen en spelen kwalitatief betere wedstrijden.”

"Eerder speelden wij met onze Onder 12 in de regionale Tweede Divisie gewoon 11 tegen 11, tegen de grotere amateurverenigingen. In onze ogen sluit het grote veld onvoldoende aan bij de leeftijdsspecifieke kenmerken van kinderen onder twaalf jaar. Met de wedstrijdvorm 8 tegen 8 spelen we in kleinere ruimtes waardoor de spelers veel vaker in actie moeten komen bij zowel aanvallen als verdedigen. De bal is simpelweg vaker bij hen in de buurt. Dat zijn de belangrijkste redenen voor ons om deel te nemen aan het 8 tegen 8."

De bal is simpelweg vaker bij hen in de buurt

Bakker vervolgt: "Overigens kiezen we er in ons oefenprogramma, rondom de competitie, bewust voor om juist weer wel andere spelvormen te spelen. Door te variëren in aantallen en ruimtes proberen we onze spelers uit te dagen zich continu aan te passen aan de veranderende omstandigheden.”

Vroeg- en laatrijpe spelers

"Wij realiseren ons dat we met elke speler die wij selecteren ook nog velen uitsluiten. Zodra er ergens geselecteerd wordt, is kortetermijndenken altijd een grote valkuil. In het jeugdvoetbal wordt dan bijvoorbeeld gekeken welke speler op dit moment goed genoeg is om aan een team toegevoegd te worden. Een criterium dat daar dan bij kan komen kijken is de grootte van het speelveld waar deze speler op komt te spelen. Zo loop je bijvoorbeeld het risico om de kleinere, laatrijpe spelers minder snel te selecteren voor een 11 tegen 11-spelvorm, of de grotere vroegrijpe speler voor een 8 tegen 8."

"Bij de amateurverenigingen wordt nu ook op één veld 8 tegen 8 gespeeld. Naast het spelen in kleinere ruimtes vind ik het een grote vooruitgang dat de teams gaan bestaan uit één leeftijdsjaar en niet meer uit twee jaartallen, zoals voorheen. Spelen met eerste- tegen tweedejaars zal dus minder vaak voorkomen, waardoor de fysieke verschillen hopelijk op het veld minder zichtbaar zullen zijn. Een goede zaak."

Sociaal-emotioneel aspect

Omdat kinderen van dezelfde kalenderleeftijd in een totaal andere ontwikkelingsfase kunnen zitten, is het als trainer cruciaal om te weten met wie je te maken hebt

Kinderen maken ontwikkeling door op diverse gebieden. Denk hierbij aan fysiek, cognitief maar ook sociaal-emotioneel vermogen. Hierin kunnen grote onderlinge verschillen zijn tussen kinderen die nagenoeg even oud zijn. “Voor mij als jeugdtrainer is het dus te allen tijde van belang om te weten met wie ik te maken heb”, vertelt Bakker. “De ene speler kan bijvoorbeeld veel beter samenwerken dan de andere.”

“Dit hoeft niet per se te betekenen dat hij niet wil, maar hij zou ook minder ver in zijn ontwikkeling kunnen zijn. Over het algemeen is het belangrijk dat je het voor jonge kinderen niet te ingewikkeld maakt. Ze zijn al goed in staat om over voetbal te praten, mits de taal en vraagstelling gemakkelijk en overzichtelijk voor ze is. Inspelen op de belevingswereld van het kind is een belangrijke vaardigheid voor een trainer."

Spelen vanuit ruimtes

“Wij proberen onze spelers zoveel mogelijk te stimuleren om vanuit de beschikbare ruimtes te spelen. Dit doen we onder andere door zo weinig mogelijk te zeggen over de richting die een bepaalde positie met zich mee brengt. Zo zeggen we niet tegen de spelers dat ze links, rechts of in het midden moeten staan, omdat dit per situatie anders kan zijn. Wij denken hiermee het spelbegrip te ontwikkelen en de spelers te helpen om hun eigen creatieve oplossingen te vinden.”

Het herkennen van de ruimtes is hierbij van belang. “Als voorbeeld bij het verdedigen: bij het drukzetten op een van de verdedigers van de tegenstander, willen we dat onze voorste spelers vooruit sprinten. Omdat er dan ruimte ontstaat in hun rug, dwingen we de spelers daarachter aan te sluiten om die ruimtes op te vullen, zodat er geen gaten ontstaan. Het gaat dus steeds over de ruimtes ten opzichte van elkaar, waarbij we streven naar de optimale veldbezetting in elke unieke situatie.”

Trainen van 8 tegen 8

De verandering van de wedstrijdvorm, van 11 tegen 11 naar 8 tegen 8, heeft ook gevolgen gehad voor de methodiek in trainingen. “Ik was gewend om in de lengte van het veld te trainen, maar door de nieuwe wedstrijdvorm spelen we ‘van zijlijn naar zijlijn’ en komen we dus in de breedte van het veld uit”, beschrijft Bakker. “Dat was het eerste dat ik aanpaste in mijn trainersvormen, omdat ik ook vind dat kinderen veel in de ruimtes moeten spelen die lijken op de wedstrijd. Toch variëren we ook regelmatig in de speelrichting, wat weer bijdraagt aan het ontwikkelen van het oriëntatievermogen van kinderen. Tijdens onze trainingen spelen we sowieso veelvuldig partijvormen in wisselende aantallen en met wisselende spelregels.”

Bakker gaat verder: “Om een trainingsvorm optimaal lerend te maken is het van belang dat spelers uitgedaagd worden. Bij de jongere leeftijdscategorieën vinden we het daarom belangrijk dat ze leren om alle voetbalacties explosief en met hoge intensiteit uit te voeren. Daarom kiezen we vaak voor een goede arbeid-rustverhouding, zodat ze in staat worden gesteld om dit ook echt te kunnen uitvoeren. Naarmate spelers ouder worden, vinden we het steeds belangrijker dat ze dit ook weten vol te houden.”

Geen ranglijst

Het is te makkelijk gedacht dat je alleen met het bijhouden van ranglijsten een winnaarsmentaliteit zou kweken

Ondanks dat de ranglijsten niet meer worden bijgehouden in de competitie van onder 12 tussen de BVO’s, weten de spelers volgens Bakker als de beste of ze hebben gewonnen of verloren. “Het niet bijhouden van de ranglijsten heeft geen invloed op wedstrijdbeleving van de spelers, is mijn ervaring. Uiteraard is het spelen om zo hoog mogelijk te eindigen op de ranglijst ook een aspect dat een jeugdspeler ergens in zijn opleiding moet hebben meegemaakt, maar deze leeftijdscategorie heeft nog een lange weg te gaan.”

“Ontwikkelen en opleiden is geen kwestie van één of twee jaar, maar dat is een opbouw van jaren, waarbij in elke leeftijd weer andere accenten liggen. Krachttraining wordt bij de jongste leeftijden bijvoorbeeld ook nog niet gegeven, terwijl dat in het vervolg van de opleiding tot profvoetballer wel heel erg belangrijk wordt. Ik vind het daarom te makkelijk gedacht dat je alleen met het bijhouden van ranglijsten een winnaarsmentaliteit zou kweken.”

De Voetbaltrainer Dit artikel komt uit de Pupillentrainer, een uitgave van de Voetbaltrainer. De Voetbaltrainer is al meer dan 35 jaar het meest gelezen vakblad voor trainers, jeugdleiders, coaches, managers en docenten in Nederland en België.