Doven en slechthorendenteam LMO vindt zijn weg in reguliere competitie

De dove en horende wereld ontmoeten elkaar op het veld van LMO. - Foto: KNVB Media

Het tweede zondagteam van de Rotterdamse voetbalclub Linker Maas Oever (LMO) bestaat uit spelers die slecht horen dan wel doof zijn. Dit seizoen voetballen zij voor het eerst in de reguliere competitie van de KNVB. Zo kunnen ze meer wedstrijden spelen. En komen de dove en horende wereld bij elkaar. Dat gaat met voeten, handen en een vlag.

"Positief blijven!", roept John Retel Helmrich langs de kant van de lijn naar zijn team. Met zijn beide wijsvingers maakt hij een plusteken. Zoals elke coach van een voetbalelftal probeert hij de spelers van LMO 2 te bereiken, maar die zijn vooral met elkaar bezig. Tegenstander Steeds Hooger 4 heeft zojuist gescoord en daar moet over gediscussieerd worden. Dat gebeurt vooral in gebaar, want een groot deel van de spelers is doof. Vingers worden naast de ogen geplaatst: 'kijken'. Een vuist slaat op een vlakke hand: 'dichter op je man; het duel aan gaan.' En natuurlijk volgt er een wegwerpgebaar, maar dat is ook in de horende wereld een klassieker. 

"Ik ben benieuwd hoe ze hier op reageren", zegt Retel Helmrich. "De meeste jongens zijn pas laat begonnen met voetballen bij een club. Juist op jonge leeftijd leer je hoe het is om in een team te spelen en aanwijzingen van elkaar te accepteren. Die bagage hebben ze niet en dan blijven ze nog wel eens hangen in verwijten en teleurstelling."

Gebarentaal

Retel Helmrich is zelf slechthorend maar kan met een gehoorapparaat goed een gesprek voeren. "Ik ben jeugdtrainer geweest bij Nieuwenhoorn en vv Brielle, maar ik wilde graag wat doen voor mensen met een auditieve beperking zoals het officieel heet." Een belemmering was altijd dat hij geen gebarentaal beheerste en dus volgde hij een cursus. "Dat is een vereiste om goed met de jongens te kunnen communiceren. Alleen dan zullen ze je echt accepteren. Je kunt ook met een tolk werken, maar dan blijft er altijd een soort afstand bestaan." 

De samenleving spiegelt zich in het amateurvoetbal. Op het veld ontmoet iedereen elkaar. Het gras en de bal maken geen onderscheid tussen ras, geloof of maatschappelijke klasse. Maar doven en slechthorenden voetbalden tot vorig seizoen op het veld alleen samen in een eigen dovencompetitie die uit vier teams bestaat. Dan kom je weinig aan voetballen toe vond Retel Helmrich en daarom wilde hij met het team van de Rotterdamse dovenvoetbalvereniging Oldi deelnemen aan de reguliere voetbalcompetitie.

Sociaal hart

De spelers reageerden enthousiast op zijn idee, waarna Retel Helmrich oefenwedstrijden ging organiseren bij clubs in Rotterdam. Niet alleen om lekker te voetballen, maar ook om te polsen of er een plekje was voor zijn team. Dat vond hij uiteindelijk in Rotterdam-Zuid, niet ver van De Kuip, bij de club met de mooie naam Linker Maas Oever (LMO). Aan de muur in de bestuurskamer hangt een grote foto van een piepjonge Giovanni van Bronckhorst. Hij zette hier zijn eerste stapjes op het voetbalveld. Maar LMO is bovenal een club met een sociaal hart. Er speelt een elftal in de G-competitie. En ook het team van Retel Helmrich is van harte welkom. Het start dit seizoen als LMO 2 in de reserve zesde klasse zondag.   

"Druk zetten. Nu. Met zijn allen." Bij tegenstander Steeds Hooger schieten vijf, zes spelers in beweging. LMO krijgt de bal moeilijk weg. Direct wordt duidelijk hoe lastig het moet zijn om zonder gehoor te voetballen. 'In je rug'. 'Tijd'. 'Haal de bal eruit'. Aanwijzingen die voor iedere voetballer de normaalste zaak van de wereld zijn om te krijgen of om een medespeler te helpen. "Wij moeten dat compenseren met onze ogen", zegt aanvoerder Patrick Lanser. "Constant om ons heen kijken hoe het staat. Dat is heel vermoeiend." Lanser is zelf slechthorend - "ik heb een gehoorverlies van 38 decibel" - maar speelde tot voor kort in het eerste van SPV '81 uit Gouda. "Ik wilde John graag helpen met dit initiatief."

Fluiten en vlaggen

Lanser is niet voor niets aanvoerder. Hij is in het veld de verbinding tussen zijn teamgenoten enerzijds en de horende tegenstander én de scheidsrechter anderzijds. Van de meeste  tegenstanders oogst hij bewondering. "Ze vinden het knap dat wij in deze competitie durven te voetballen. Ze gaan respectvol met ons om. En we zijn niet zielig. Toen een van onze spelers een bal in zijn kruis kreeg, zei een tegenstander eens: 'Wie niet horen wil, moet maar voelen.' Dat is voetbalhumor." 

Michel Collet fluit het team voor het eerst. Hij is jeugdvoorzitter van LMO en KNVB-scheidsrechter. Collet valt in voor de vaste clubscheidsrechter. "Ik moest even wennen aan de vlag", zegt hij in de rust. Naast de fluit geeft Collet met een vlagsignaal aan dat er sprake is van een overtreding. "Soms zien de spelers het niet en loopt het spel wat langer door." Dat soort zaken bespreekt Lanser voor de wedstrijd altijd met de tegenstander, zodat ze hier begrip voor hebben.

Compliment

Tijdens de rust spreekt Retel Helmrich zijn manschappen gepassioneerd toe. In woord en gebaar is hij constant in beweging om iedereen te bereiken. En als er spelers zijn die even een privé-gesprekje voeren, dan is er altijd nog Patrick die met zijn armen gebaart dat iedereen zijn aandacht bij de coach moet houden. "Ik wil jullie een groot compliment maken", zegt Retel Helmrich. Met duim en wijsvinger maakt hij een rondje. "Na de 0-1 zijn jullie doorgegaan op jacht naar de gelijkmaker. Daarvoor zijn jullie ook beloond. Het staat 1-1 terwijl we een half jaar geleden nog met 4-1 hebben verloren van dit team." Retel Helmrich richt zijn ogen op Kenny. "De tegengoal was onnodig, maar ik had niet zo boos moeten reageren. Daarvoor bied ik mijn excuses aan." Kenny klopt twee keer met zijn vuist op zijn hart: excuses geaccepteerd. 

In de tweede helft ontwikkelt zich een wedstrijd zoals zovele in het amateurvoetbal. Dat is misschien wel het grootste compliment aan het team. Er zijn discussies over buitenspel; onbeholpen overtredingen; irritaties die in de kiem worden gesmoord. En doelpunten. Veel doelpunten. De excuses van zijn coach lijken Kenny te bevrijden. Hij maakt een hattrick. Het is alleen niet genoeg voor de overwinning. Steeds Hooger stapt met 4-5 zege van het veld.

Vertrouwen

"Het is mijn eerste hattrick", zegt Kenny voor de kantine. Hij lacht zijn grootste glimlach. Zijn coach slaat een arm om zijn schouder. Retel Helmrich: "Wat heb jij in de rust in je thee gedaan?" Hij is minstens zo trots als zijn speler. "We boeken veel progressie. Aan het begin van het seizoen was alleen de man met de bal in beweging. De rest stond stil. Nu spelen we veel meer met elkaar." 

Dat biedt vertrouwen, ondanks de nederlaag. En dat was nodig. LMO 2 heeft tot nu toe slechts vier punten bij elkaar geschraapt. Het valt niet mee om bij verlies steeds de moed erin te houden. Hierop kan Retel Helmrich verder bouwen. Want het gaat hem niet alleen om voetbal. "Het is belangrijk dat de dove en horende wereld elkaar ontmoeten. Alleen dan kan er over en weer begrip ontstaan. Horenden zien dat communicatie mogelijk is, als je daar energie in stopt. Doven en slechthorenden krijgen hopelijk meer vertrouwen om mee te doen in de samenleving."