Column Gijs de Jong: Schaken is hip

Pieter de Waard is een voetbalman aan wie ik op één of andere manier gehecht ben geraakt sinds ik deel uitmaak van de directie van de KNVB. Een nogal afwijkend type. Als je hem ontmoet hebt, vergeet je hem nooit meer.

Opvallende schoenen of laarzen aan, soms een hoed op, een enkele keer een gek overhemd en altijd spits in zijn teksten tijdens de algemene vergaderingen betaald voetbal. Geen doorsnee bestuurder. Zijn club is Telstar. Een cultclub, niet weg te branden uit ons betaald voetbal. Telstar zit in het DNA van ons profvoetbal.

Hippe ambiance

Pieter nodigde me uit om dinsdag in Wijk aan Zee de wedstrijddag te openen van het Tata Steel Chess Tournament, voorheen het Hoogovens Schaaktoernooi. Om heel eerlijk te zijn; ik volg het schaken al jaren niet meer, maar uit mijn jeugd staat het beeld van het Hoogovens toernooi in mijn geheugen gegrift.

Karpov en Kasparov, mannen van middelbare leeftijd, sombere kleding, afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie. En nu? Een hippe ambiance. Toen wij er waren, speelde de 26-jarige Noor Magnus Carlsen (wie kent hem niet?) tegen de 17-jarige Chinees Wei Yi. Different cook, zou Louis van Gaal zeggen. Nogal!

Internet

Je kon de spanning voelen en de megasnelle hersenbewegingen bijna horen

Vorig weekeinde las ik in de Volkskrant dat het uithangbord, deze Magnus Carlsen, al een jaar of vijf tot de absolute top behoort, dat hij af en toe als model voor G-star fungeert, diverse andere sponsors heeft en een enorme voetballiefhebber is. Waar komt deze verjongingsslag vandaan?

Mijn eigen analyse: de komst van schaakcomputers en het internet. En die analyse werd ook wel grotendeels bevestigd door Jeroen van den Berg, de bevlogen toernooidirecteur van het Tata Steel Chess die ons enthousiast rondleidde door de toernooilocatie.

Pure topsport

Eindpunt van de rondleiding was de gongslag waarmee de wedstrijden startten. Samen met de fotografen mochten wij vervolgens acht minuten tussen de spelers (grootmeesters A+B) lopen. En het is lastig te beschrijven hoe dat is, maar je kon de spanning voelen, de megasnelle hersenbewegingen bijna horen en de psychologische oorlogsvoering detecteren.

Ik heb altijd gezegd dat er alleen sprake is van sport als je hartslag omhoog gaat, ik neem het terug, ik zat fout. Dit is sport, sterker nog, pure topsport! Waarbij het publiek op nog geen vijf meter afstand staat te kijken, waar miljoenen schaakliefhebbers deze partijen live kunnen volgen. Kortom: toegankelijk en aanraakbaar.

Zelfgenoegzaamheid

We zijn geneigd te denken dat voetbal toch wel populair blijft

Nu denkt u waarschijnlijk, leuk voor Gijs dat hij een leuke middag had, maar wat heeft dat nou met voetbal te maken? Nou, alles! De schaaksport laat zien dat de komst van het internet er voor gezorgd heeft dat een moeilijk zichtbare sport zich opnieuw heeft uitgevonden. Op deze manier kwam de sport bij miljoenen jongeren in beeld, simpelweg omdat je nu op tal van sites met anderen over de hele wereld kan spelen. Op elk tijdstip dat jij het wilt.

In het voetbal zijn we geneigd te denken dat voetbal toch wel populair blijft. Wat mij betreft een gevaarlijke houding, deze zelfgenoegzaamheid. Het schaken laat zien dat men slim gebruik maakt van het internet en van technologische vooruitgang. Men is daar bereid om de competitieopzet en de spelregels aantrekkelijker te maken voor de jeugd. En dat gecombineerd met een aanraakbaarheid die wij alleen kennen van het vrouwenvoetbal. En van het wielrennen.

Dank aan Pieter

De dag dat ik er was met Pieter de Waard van Telstar, gebeurde dat onder het thema ‘socccer meets chess’. Maar ik heb meer van het schaken geleerd dan zij van mij. Met dank aan Pieter. Een buitenbeentje in het voetbal, die mijn focus voor een dag plaatste op schaken. Op schaken, ja. Leve de vooruitgang. Bedankt Pieter!