Stappenplan lokaal lobbyen

Ook jij kunt lokaal de belangen van jouw vereniging en het voetbal behartigen. Om je op weg te helpen hebben we een stappenplan gemaakt om je lokale lobbyplan te maken. Dit helpt je om een duidelijk doel te bepalen, maar ook wat nodig is om een succesvol werkbezoek te organiseren.

1. Lobbydoel

Een lobbydoel opstellen betekent niet meer dan bepalen wat je wil bereiken. Kortom wat is de gewenste eindsituatie?

Bepaal vervolgens hoe realistisch dit gewenste resultaat is. In de praktijk van het lobbyen geldt namelijk dat je zelden volledig je zin krijgt. Stakeholders zijn wel vaak bereid compromissen te sluiten. Wees voorbereid door meerdere scenario’s op te stellen, door te bepalen wanneer je tevreden bent en wanneer niet. Het is verstandig om naast een gewenste eindsituatie, ook een ondergrens te bepalen. Wanneer deze ondergrens niet wordt behaald is het moment daar om andere lobby instrumenten in te zetten.

Vereniging X heeft bijvoorbeeld behoefte aan extra capaciteit. Het liefste zouden ze een kunstgrasveld met verlichting willen, maar om de verwachtingen te managen heeft het bestuur met elkaar afgesproken dat ze ook tevreden zijn met een natuurgrasveld.

2. Kernboodschap

Wat wil je bereiken en waarom? Een scherp geformuleerde boodschap biedt houvast. Voor jezelf, voor de achterban en bondgenoten, én voor degenen op wie je je richt. Hierbij een aantal aandachtspunten:

• Formuleer een heldere boodschap met zo min mogelijk ruime voor eigen interpretatie.
• Gebruik overtuigende argumenten en actuele feiten en cijfers.
• Houd rekening met het standpunt van degene die je wil overtuigen. Een boodschap waarmee een brug wordt geslagen komt beter aan dan een boodschap zonder enige verbinding.
• Laat de boodschap aansluiten bij de informatie waaraan de ontvanger behoefte heeft.
• Bouw je eigen lobbybibliotheek. Dat wil zeggen dat je verschillende argumenten, creatieve alternatieven om je boodschap te versterken en nieuwe feiten en cijfers klaar moet hebben staan. Op die manier voorkom je dat je een langspeelplaat wordt die continue hetzelfde riedeltje afspeelt.

Kijk bijvoorbeeld op de pagina van de gezamenlijke sportcampagne: Sport gaat niet vanzelf – Politiek, kom in beweging!

3. Stakeholders

Het is cruciaal om vooraf goed te weten bij wie je moet zijn. Maak een lijst met de meest relevante stakeholders, en zorg dat je de volgende vragen over hen kan beantwoorden:

• Wat is zijn/haar standpunt? Voor of tegen, en waarom?
• Wat is zijn/haar positie/functie?
• Wat is zijn/haar invloed?
• Wat is zijn/haar belang?
• Laat hij/zij zich overtuigen?
• Aan welke informatie heeft hij/zij behoefte?
• Wat kun jij hem/haar bieden?

Kijk bijvoorbeeld op de website van de gemeente. Hier is veel informatie te vinden over de gemeenteraad, het college van burgemeester & wethouders, beleidsstukken en stemgedrag.

4. Strategie

Formuleer een lobbystrategie. Dat wil zeggen dat je verder gaat uitwerken hoe je je opgestelde lobbydoel wil bereiken. Dus op welke wijze en langs welke stappen gaan jullie werken richting je doel? Een strategie hoef je niet tot detailniveau uit te werken, maar houd het bij hoofdlijnen.

De meest effectieve strategie is die van het creëren van een win-win situatie. Dat betekent dat je niet alleen iets komt halen, maar ook iets meebrengt.

Bijvoorbeeld: jij vraagt van een gemeente een bijdrage voor een nieuw veld, omdat je leden op de wachtlijst moet plaatsen wegens ruimtegebrek. In ruil daarvoor biedt de vereniging aan om het veld te gebruiken voor twee walking football teams, om een bijdrage te leveren in de strijd van de gemeente tegen afnemende gezondheid en toenemende eenzaamheid.

Een deel van je strategie is ook het bepalen van de woordvoerder. Wie is het gezicht van de lobby? Tip: Kies iemand die goed uit zijn/haar woorden komt, herkenbaar is en al een bepaald aanzien heeft.

5. Bondgenoten

Samen optrekken met bondgenoten maakt je lobby doorgaans succesvoller. Doordat je gedeelde belangen hebt kun je elkaar versterken en creëer je een breder draagvlak voor de lobby.

Kies je bondgenoten zorgvuldig, zodat je niet tegen elkaar uit wordt gespeeld. Bepaal vooraf goed hoe en op welke momenten je samenwerkt en communiceer goed met elkaar. Het is niet erg om soms van je bondgenoten af te wijken, zolang je het maar weet van elkaar en je verhaal klaar hebt.

Kabinet Schoof I kondigde in 2024 aan vanaf 2026 de btw op sport, cultuur, media boeken, logies en evenementen te willen verhogen van 9 naar 21 procent. In reactie hierop bundelden de getrokken sectoren hun krachten in een gezamenlijke campagne. De sport verenigde zich onder de noemer ‘Nederland verliest’, en met resultaat!

6. Timing

Een goede timing is cruciaal voor succes. In de regel geldt dat hoe later je instapt, hoe groter het risico dat de standpunten al vastliggen en het effect van je lobby beperkt is. Ken dus de agenda van de beleidsbepaler:

• Onwetendheid: Probleem in beeld brengen
• Erkenning van het probleem: Agenda setting
• Beleidsvoorbereiding: Aanpassen en bijsturen
• Besluitvorming: Tikkie te laat (tenzij grote tegenmacht)
• Besluit en uitvoering: Heel erg te laat
• Beleidsevaluatie: Terug naar agenda setting

Het is dan ook belangrijk dat je aan de voorkant niet alleen contact opzoekt met de bewindspersonen, maar juist met de ambtenaren. Zij schrijven de stukken, waarover de politiek beslist.

7. Middelen

Er is een grote diversiteit aan lobbyinstrumenten. Het is echter wel zaak om het juiste instrument op het juiste moment in te zetten. Wanneer je te vroeg of te vaak een zwaar middel inzet, kan dit juist je geloofwaardigheid aantasten en averechts werken. Hieronder een overzicht van de meest gebruikte middelen:

• Lobbygesprek met je belangrijkste stakeholders
• Persoonlijk geadresseerde mail of brief: hier vind je een voorbeeldbrief
• Werkbezoek: hier vind je 11 tips voor een werkbezoek
• Nodig je belangrijke stakeholders uit om in de praktijk te laten zien wat je doet, waar je tegenaan loopt en aan welke oplossing je samen wil werken
• Netwerkbijeenkomst (bv. Voetbalcafé)
• Ingezonden brief of opiniestuk in de krant
• Social media
• Petitie
• Demonstratie

Ga strategisch om met het inzetten van de middelen. Het is verstandig om naar buiten te treden via de media wanneer je boodschap klaar en voldoende draagvlak heeft onder belangrijke stakeholders of als je veel steun verwacht bij het brede publiek. Media-aandacht kan helpen om druk uit te oefenen en om publieke steun te vergroten. Dit is vooral nuttig als je merkt dat de discussie vastloopt of dat je tegenstand ondervindt.

Aan de andere kant, als de kwestie nog gevoelig ligt of als er nog onderhandeld wordt, kan het verstandig zijn om juist terughoudend te zijn met mediacampagnes. In zo’n fase kan te veel publiciteit juist averechts werken, omdat het tegenstanders de kans geeft om zich te organiseren of omdat het de onderhandelingen onder druk zet. Gebruik de media dus strategisch, op momenten dat het je zaak echt vooruit helpt.

8. Intern lobbyen

Iets wat snel vergeten wordt is het meenemen van de interne organisatie. Zorg dat je de vereniging, het kader, maar ook de leden, meegenomen hebt in de lobby en het doel hiervan. Want ook intern kun je zowel voor- als tegenstanders treffen. De eerste lobby vindt dan ook binnen de vereniging plaats.

Houdt daarnaast de vereniging gedurende het lobbytraject op de hoogte van het proces en de resultaten.

Vereniging Y is in overleg met de gemeente om te verhuizen naar een nieuw te bouwen complex. Dit geeft de vereniging allerlei nieuwe mogelijkheden met betrekking tot ruimte, en dankzij een nieuw en duurzaam gebouw zijn de energielasten een stuk lager dan in hun huidige gebouw. Echter heeft een groep leden bezwaar aangezien er veel herinneringen vast zitten aan de huidige locatie. Op de ALV waarop de besluitvorming over de verhuizing op de agenda staat is de groep leden met bezwaar zo goed vertegenwoordigd dat de verhuizing wordt tegengehouden. Wanneer het bestuur het gesprek met deze groep aangaat, merken ze dat de groep zich eenvoudigweg niet gehoord voelde. Als het bestuur meer tijd had gestoken in de interne lobby, had dit wellicht voorkomen kunnen worden.

9. Wederkerigheid

Je lobby heeft de grootste kans van slagen wanneer je een win-win situatie kunt creëren. Zorg dus dat je niet alleen komt halen, maar dat je ook iets komt brengen, zeker wanneer dat goed aansluit bij de agenda van je stakeholder. Probeer daarom je lobby te verbinden met de agenda van de wethouder, gemeenteraad of ambtenaar. Dan kom je in de positie waarin je als het ware een probleem voor je stakeholder oplost en zien beide partijen de meerwaarde van het initiatief.

Heb je vragen of wil je advies? Neem dan contact op met je verenigingsadviseur.