Effectief coachen tijdens de training

Nadat je de spelers een voetbalvorm hebt uitgelegd en voorgedaan, begint het echte werk. Terwijl zij oefenen - zonder onnodige onderbrekingen en wachttijden - kun jij op de juiste momenten je spelers aanwijzingen en tips geven bij de keuzes die zij maken en de uitvoering die ze laten zien. Je kunt nu gericht tips geven, omdat je zojuist hebt gezien waar je spelers behoefte aan hebben. Ook voorkom je zo dat je instructies vooraf onnodig lang worden en niet aansluiten bij de ontwikkelbehoeften van jouw spelersgroep. Probeer het voetballen eerst te observeren voordat je begint te coachen. Hierdoor kun je beter inschatten waar de behoefte ligt en voorkom je onnodige coaching richting de spelers. 

Begeleidend coachen

Het coachen van een speler of van een aantal spelers (bijvoorbeeld de verdedigers) terwijl het spel doorgaat of tijdens een rustmoment, noemen we begeleidend coachen.  

Laat spelers tijdens zo’n moment zoveel mogelijk zelf met oplossingen komen, bied ruimte voor hun eigen inbreng door vragen te stellen en help ze individueel of als groep. Wil je ontwikkelpunten aangeven? Doe dit dan niet door recht tegenover een speler te gaan. Dit kan hem in verwarring brengen en jou het overzicht op het veld doen verliezen. Ga naast de speler staan, kijk samen naar de situatie, doe het voor en moedig hem aan. Stap daarna weer snel uit de voetbalvorm en laat ze weer oefenen. Hou daarna wel oog voor vergelijkbare situaties en voor wat spelers na het coachmoment laten zien.  

Bij begeleidend coachen is het van belang om je coaching kort, duidelijk en positief te houden. Dit kan door de naam van de speler te noemen, te benoemen waar het concreet om gaat, een tip te geven, een korte vraag te stellen én deze te koppelen aan positief gedrag. Bijvoorbeeld: 'Goed afgepakt Kim! Heb je ook gekeken of je naar voren kon spelen of dribbelen?'  

Situatief coachen 

Een spelsituatie stilleggen, alle spelers in hun positie laten staan en de situatie samen met de spelers bespreken, stap voor stap naspelen, voordoen en uitleggen, is situatief coachen. 

Je stopt situaties alleen als meerdere jeugdspelers er echt iets van kunnen leren. Leg een voetbalvorm alleen stil voor aandachtspunten die tijdens de betreffende training centraal staan. Dat kan de specifieke doelstelling van de voetbalvorm zijn, zoals het beter uitspelen van de 3 tegen 2-situatie, of een algemeen uitgangspunt dat altijd geldt: ‘wat moeten we met de ruimte doen als we de bal hebben? Het veld groot maken!’ Spring dus niet van de hak op de tak en begin niet over allerlei andere zaken wanneer je een situatie hebt stilgelegd. 

Leg je het spel stil, dan is het zaak dat de spelers blijven staan in die situatie waar jij iets over wil vragen of zeggen. Je ziet dat spelers zelf willen scoren, in hun eentje richting het doel dribbelen en de bal vaak verliezen terwijl anderen zich niet goed aanbieden. Probeer deze situatie te herkennen en roep ‘stop’ of een andere kreet die je van tevoren met ze hebt afgesproken. Laat de spelers in de situatie staan, zodat je het probleem visueel houdt en waardoor jouw spelers gemakkelijker zelf oplossingen kunnen aandragen. Dit kun je doen met een ‘praatje, plaatje, daadje’: Met het praatje bevraag je de spelers en geef je kort aan wat de bedoeling is, met het plaatje laat je de spelers in de organisatie stilstaan en geef je een voorbeeld óf laat je het voordoen. Tot slot laat je de speler(s) het bij het daadje nadoen en controleer je of ze het begrijpen. 

---

Volgende artikel in deze reeks

Omgaan met niveauverschillen op de training Als voetbalcoach krijg je te maken met allerlei verschillende niveaus binnen je spelersgroep. De ene speler zal net iets beter zijn dan de andere, maar dat is niet erg. Het belangrijkste is dat iedereen zich op zijn of haar eigen niveau met plezier kan ontwikkelen, zonder dat de andere spelers daar hinder van ondervinden.