KNVB Galerij, aflevering 61: Een gouden beker

De gouden KNVB Beker voor de winnaar van de 100e editie die dit seizoen wordt afgewerkt. - Foto: KNVB Media

De KNVB Campus in Zeist herbergt vele historische schatten uit het rijke verleden van de voetbalbond, opgericht in 1889. In aflevering 61 aandacht voor de gouden TOTO KNVB Beker, die op 22 april uitgereikt zal worden aan de winnaar van de 100e bekerfinale in Nederland.

De finalisten van het KNVB Bekertoernooi zijn bekend: AZ en Feyenoord zullen 22 april in Stadion Feijenoord strijden om de TOTO KNVB Beker. Een mooi moment om (de historie van en het toernooi om) deze trofee, ook wel de Dennenappel genoemd, nader te bekijken.

Het is 1893 wanneer ondernemer Hak Holdert een beker uitlooft voor ‘een wedstrijdenreeks volgens het beker- of afvalsysteem’, naar voorbeeld van de FA Cup in Engeland. De Nederlandsche Voetbal- en Athletiekbond (NVAB, de toenmalige KNVB) heeft er wel oren naar, de animo bij de clubs is echter minder groot.

Nieuwe poging

In Haarlem spelen HFC Haarlem en HFC in februari 1894 de eerste bekerwedstrijd (3-1 voor HFC), maar veel navolging krijgt dit duel niet. Het duurt tot 1898 voordat Holdert een nieuwe poging waagt en nu is die wel – relatief – succesvol. Achttien clubs schrijven zich in voor deelname aan het bekertoernooi 1898/’99. Voor een inschrijvingsgeld van f 1,- zullen onder andere Ajax, Haarlem, Hercules, Vitesse, H.V.V. en R.A.P. strijden om de Holdert-Beker.

De eerste ronde van de bekercompetitie wordt gespeeld via een poulesysteem en kent een moeizaam verloop: meerdere clubs trekken zich (alsnog) terug, waardoor het reglementaire nederlagen regent. Uiteindelijk bereiken R.A.P. en H.V.V. de finale, die – na een dubbele verlenging - wordt gewonnen door H.V.V. uit Den Haag. De laatste bekerwinnaar die de Holdert-Beker in ontvangst neemt is Willem II in 1944. Sindsdien is de trofee spoorloos.

Dennenappel

Dat leidt ertoe dat de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen in 1946 aan de KNVB een nieuwe wisseltrofee aanbiedt. Het Parool schrijft op 6 maart 1946 dat de - zilveren - beker al in 1941 is aangekocht. Het Algemeen Handelsblad weet vervolgens te melden dat de zilveren trofee bijna door de Duitse bezetter geconfisceerd was. De beker was ondergebracht bij een meneer De Haan, die de trofee – met gevaar voor eigen leven -  verscheidene malen moest verplaatsen.

Helaas wordt het bekertoernooi in het seizoen 1945/’46 vanwege een te druk competitieprogramma niet voltooid en ook het seizoen 1946/’47 kent geen bekervoetbal, waardoor alle moeite voor niets lijkt. Gelukkig vindt er tijdens het seizoen 1947/’48 wel een regulier bekertoernooi plaats, zodat de nieuwe KNVB Beker op 20 juni 1948 aan een nieuwe bekerwinnaar overhandigd kan worden: WVV Wageningen verslaat DWV uit Amsterdam na strafschoppen met 2-1 en mag de zilveren dennenappel voor het eerst mee naar huis nemen.

Zeventig jaar later staat de 100e bekerfinale op het programma. Om die extra cachet te geven, laat de KNVB de dennenappel (47 cm hoog en 14 kilo zwaar) voorzien van een fraaie gouden laklaag. De winnaar van het TOTO KNVB Bekertoernooi 2017/’18 ontvangt dus een unieke trofee!

KNVB Galerij

In de rubriek KNVB Galerij krijgen ‘verborgen’ memorabilia van de KNVB Campus de aandacht die ze verdienen. Eerder verschenen in deze serie onder meer Het schilderij van Pim Mulier, de bal van Just Göbel uit 1912, de EK-beker van 1988 en een door Louis van Gaal gesigneerde vaan. Vanwege de 100e bekerfinale is er de komende weken speciale aandacht voor de bekerhistorie.