KNVB Galerij, aflevering 59: Aandenken aan Forte dei Marmi

Het loodzware aandenken aan het toernooi in Forte dei Marmi waarmee de amateurs huiswaarts keren. - Foto: KNVB Media

De KNVB Campus in Zeist herbergt vele historische schatten uit het rijke verleden van de voetbalbond, opgericht in 1889. In aflevering 59 aandacht voor de Europese beker voor amateurlandenteams in Italië in 1970, waar het Nederlands amateurelftal pas na het spelen van twee finales de titel aan Spanje moest laten.

Het Nederlands amateurelftal plaatst zich in maart 1970 voor de eindronde van het toernooi om de Europese landenbeker, dat later dat jaar in Italië wordt gespeeld. Sportief gezien verloopt de kwalificatie redelijk soepel, maar het feit dat de finale op een zondag wordt gespeeld, zorgt voor veel discussie en leidt er zelfs bijna toe dat de KNVB het elftal moet terugtrekken.

Eenvoudige kwalificatie

Sinds de invoering van het betaald voetbal in 1954 kent Nederland twee nationale elftallen: het uit profvoetballers bestaande Nederlands elftal en het Nederlands amateurelftal. Dit laatste team speelt tussen 1956 en 1980 om kwalificatie voor de Olympische Spelen en de Europese Landenbeker voor amateurelftallen.

Voor de editie van 1970, die plaatsvindt in Forte dei Marmi in Italië, moet Nederland zich zien te kwalificeren ten koste van Schotland en Wales. Oranje wint thuis van Schotland (3-0) en uit van Wales (0-2), maar gaat dan verrassend onderuit in en tegen Schotland (1-0). Dat betekent dat de laatste wedstrijd gewonnen moet worden van Wales. Zo’n 5.000 toeschouwers zijn er op 21 maart 1970 in Oosterhout getuige van hoe Nederland met 0-1 achter komt. In de tweede helft zet Oranje de zaken recht. Dankzij doelpunten van Henk Kiel, Herman Kamoen en Willy van de Kerkhof wint het met 3-1. De kwalificatie voor Italië is een feit!

Finale op zondag? Speelverbod!

Sportief gezien is Italië bereikt, maar organisatorisch nog lang niet. Wat blijkt: de finale van het eindtoernooi is op een zondag gepland en de Italiaanse bond is – ondanks een verzoek van de KNVB – niet van zins die speeldag te wijzigen. Dat levert principiële problemen op voor het sectiebestuur zaterdagvoetbal van de KNVB, dat de zaterdagamateurs in de selectie een speelverbod oplegt. De zaterdagspelers vinden – met steun van hun collega’s van de zondag – dat zij zelf moeten kunnen bepalen of zij op die zondag in de finale willen uitkomen.

Een periode van meerdere, soms emotionele besprekingen, tussen de sectiebesturen zaterdag- en zondagvoetbal, spelers, het bondsbestuur, de bondsvoorzitter en de bondscoach volgt. De spelers laten weten eventueel zelfs niet af te reizen naar Italië, waarmee een blamage voor de bond dreigt. Uiteindelijk beslist het bondsbestuur dat het niet meer van deze tijd is dat beslissingen van bovenaf opgelegd worden en dat spelers zelf hun keuze moeten kunnen maken of ze op zondag willen spelen of niet.

Twee finales en een verlenging

De wekenlange discussie zorgt voor een chaotische voorbereiding, maar heeft ook een positief neveneffect: de spelers groeien naar elkaar toe en vormen een hechte eenheid. Dat ondervindt Joegoslavië, op 1 mei tegenstander in de halve finale, als eerste. De gebroeders Willy en René van de Kerkhof spelen hierbij een belangrijke rol: René scoort in de zevende minuut de 1-0 en Willy maakt er, na een blunder van de Joegoslavische doelman, 2-0 van.

Kiel scoort vervolgens ook twee keer, waarmee de ruststand op 4-0 wordt bepaald. Die stand wijzigt niet meer, zodat Oranje op zondag 3 mei in de finale tegen Spanje zal aantreden. Van de basiself tegen Joegoslavië is Aalt Kok, speler van IJsselmeervogels, de enige die niet wil spelen op zondag. Hij wordt vervangen door Cor Mel van DCG, die een prima indruk maakt.

Drie duels in drie dagen

Nederland komt via Kiel snel op 1-0, maar ziet de Spanjaarden in de 26e minuut langszij komen. In het restant van de wedstrijd wordt niet meer gescoord en ook de verlenging levert geen beslissing op. Dat betekent dat beide ploegen een dag later (!), op maandag, opnieuw moeten aantreden. Nu komt Spanje op voorsprong: al in de vierde minuut scoort Grande en die tegenslag komt Nederland niet te boven. Het wordt via Bosmediano ook nog 2-0, het tegendoelpunt van Herman Kamoen is slechts voor de statistieken.

Uiteraard is er teleurstelling in het Nederlandse kamp, maar toch overheerst vooral trots over de goede prestatie van het Nederlands amateurelftal, zeker gezien het feit dat het team in drie dagen drie duels (waarvan één met verlenging) heeft gespeeld. Met een loodzwaar aandenken aan het toernooi in Forte dei Marmi vliegen de amateurs huiswaarts.

KNVB Galerij

In de rubriek KNVB Galerij krijgen ‘verborgen’ memorabilia van de KNVB Campus de aandacht die ze verdienen. Eerder verschenen in deze serie onder meer Het schilderij van Pim Mulier, de bal van Just Göbel uit 1912, de EK-beker van 1988 en een door Louis van Gaal gesigneerde vaan.