Johan Cruijff zette ook Oranje op de wereldkaart

Foto: KNVB Media

Het hoogtepunt van Johan Cruijff in het Nederlands elftal komt zonder twijfel uit de finale van het WK 1974. Er was nog geen minuut verstreken toen hij tegen gastland West-Duitsland ineens versnelde en na een solo in het strafschopgebied werd neergelegd. Penalty. Geen Duitser had de bal nog geraakt.

Als 19-jarige speler van Ajax maakte Cruijff zijn debuut in Oranje, meer nog dan nu een erg jonge leeftijd om al het shirt van het grote Oranje om de schouders te mogen hangen. Het was 7 september 1966, en Nederland stond tegenover Hongarije in de strijd om EK-kwalificatie.

De tiener gaf meteen zijn visitekaartje af door in Stadion Feijenoord te Rotterdam de tweede treffer van Oranje aan te tekenen en zo het duel te beslissen. 'Debutant Cruijff schittert in Oranje’, kopte een van de landelijke dagbladen de dag erop.

Het grote talent had zijn naam gevestigd. Nadat hij vijftien maal voor het Nederlands elftal was uitgekomen, kreeg Cruijff zelfs de aanvoerdersband. Die zou hij niet meer afstaan zolang hij voor Oranje uitkwam.

'De Meester'

En toen was daar, in 1974, het WK in West-Duitsland. Nederland was er 36 jaar niet in geslaagd zich te kwalificeren voor het mondiale eindtoernooi, maar aan de hand van ‘De Meester’ was het dat jaar dan eindelijk weer zover.

In het openingsduel tegen Uruguay bepaalden twee doelpunten van Johnny Rep de eindstand, maar vooral Cruijff maakte meteen indruk, als de speler waar het in de ploeg om draaide.

Nadat het tweede duel tegen Zweden doelpuntloos eindigde, moest het tegen Bulgarije gebeuren. En het gebéurde ook. Aan de hand van de aanvoerder werden de Bulgaren kansloos met 4-1 weggetikt. Het ‘Totaalvoetbal’, door Cruijff gedirigeerd, verbaasde de voetbalwereld.

Veel respect

Met de overtuigende winst plaatste het Nederlands elftal zich voor de finalepoule, waarin het Argentinië trof. Cruijff vond nu zelf ook het net, want tegen de Zuid-Amerikanen scoorde hij twee maal – Oranje won met liefst 4-0, en dwong met zijn manier van spelen bijzonder veel respect af in die ontmoeting.

Dat hadden ook de Oost-Duitsers, de volgende opponent, gezien. Zij probeerden vooral Nederland van scoren af te houden, maar met een soevereine 2-0 overwinning (Nederland scoorde al na 8 minuten) hadden ze weinig kans tegen Cruijff en zijn teamgenoten, die vervolgens aan een gelijkspel tegen Brazilië genoeg hadden om de finale te bereiken.

Tegen de keiharde opponent bleven Cruijff en zijn teamgenoten overeind. De aanvoerder maakte zelf een belangrijk doelpunt en had ook in dat opzicht een cruciaal aandeel in de winst van 2-0. Oranje naar de finale!

Beste speler op het WK

Helaas kon Oranje zijn imponerende spel, het Totaalvoetbal, niet bekronen met de wereldtitel. Na de weergaloze solo van Cruijff in de eerste minuut – die leidde tot een strafschop, benut door Johan Neeskens – kon Nederland niet doordrukken. Het gastland wist verrassend te winnen. Cruijff werd wel verkozen tot beste speler op het WK.

Op 26 oktober 1977 speelde Cruijff zijn 48^e en laatste interland, de WK-kwalificatiewedstrijd in eigen land tegen België, die Oranje met 1-0 won. Het was de laatste keer in Oranje voor de speler die anderen boven zichzelf liet uitstijgen, maar zelf ook tot 33 doelpunten kwam.